اشریشیا کلی چیست؟

باکتری اشریشیا کلی چیست؟

باکتری اشریشیا کلی (E. Coli) به‌طور معمول در روده افراد و حیوانات سالم زندگی می‌کند. بیشتر انواع E. Coli بی‌ضرر هستند یا باعث اسهال نسبتاً کوتاه می‌شوند. اما چند سویه مانند E. Coli O157:H7 می‌تواند باعث گرفتگی شدید معده، اسهال خونی و استفراغ شود.

ممکن است از طریق آب یا غذای آلوده – به‌ویژه سبزیجات خام و گوشت چرخ کرده نیم‌پز – در معرض اشریشیا کلی قرار بگیرید. بزرگسالان سالم معمولاً در عرض یک هفته بعد از عفونت E. Coli O157:H7 بهبود می‌یابند. کودکان خردسال و بزرگسالان بزرگتر در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به نارسایی کلیه هستند.

علائم عفونت اشریشیا کلی

علائم و نشانه‌های عفونت E. Coli O157:H7 معمولاً سه یا چهار روز پس از قرار گرفتن در معرض باکتری شروع می‌شود. اما ممکن است یک روز تا بیش از یک هفته پس از در معرض بودن با باکتری، بیمار شوید. علائم و نشانه‌ها عبارتند از:

• اسهال که ممکن است از خفیف و آبکی تا شدید و خونی متغیر باشد
• گرفتگی، درد یا حساسیت معده
• تهوع و استفراغ در برخی افراد

چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟

اگر اسهال شما مداوم، شدید یا خونی است با پزشک خود تماس بگیرید.

علل

تنها چند گونه از اشریشیا کلی باعث اسهال می‌شوند. سویه E. Coli O157:H7 متعلق به گروهی از E. Coli است که یک سم قوی تولید می‌کند که به پوشش روده کوچک آسیب می‌رساند. این می‌تواند باعث اسهال خونی شود. هنگامی که در معرض این سویه از باکتری را می‌گیرید، دچار عفونت E. Coli می‌شوید.

برخلاف بسیاری دیگر از باکتری‌های بیماری‌زا، اشریشیا کلی می‌تواند باعث عفونت شود حتی اگر مقدار کمی از آن وارد بدن شما شود. به همین دلیل، با خوردن یک همبرگر کمی نیم‌پز یا آشامیدن اتفاقی آب آلوده استخر، ممکن است به E. Coli مبتلا شوید.

عوامل ابتلا به این عفونت، قرار گرفتن در معرض غذا یا آب آلوده و تماس فرد به فرد است.

غذاهای آلوده

رایج‌ترین راه برای ابتلا به عفونت اشریشیا کلی، خوردن غذاهای آلوده است، مانند:

• گوشت چرخ كرده. هنگامی که گاوها ذبح و فرآوری می‌شوند، باکتری Coli در روده آن‌ها می‌تواند روی گوشت نفوذ کند. به دلیل اینکه گوشت چرخ کرده‌ی گاو را با گوشت بسیاری از حیوانات مختلف ترکیب می‌کنند خطر آلودگی افزایش می‌یابد.
• شیر غیرپاستوریزه. باکتری Coli موجود روی پستان گاو یا تجهیزات شیردوشی می‌تواند وارد شیر خام شود.
• محصولات تازه. رواناب‌ها با گذشتن از مزارع گاو می‌تواند مزارعی را که در آن محصولات تازه کشت می‌شود آلوده کند. برخی از سبزیجات، مانند اسفناج و کاهو، به ویژه در برابر این نوع آلودگی آسیب‌پذیر هستند.

آب آلوده

مدفوع انسان و حیوان ممکن است آب‌های زیرزمینی و سطحی از جمله نهرها، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و آبی که برای آبیاری محصولات استفاده می‌شود را آلوده کند. اگرچه در سیستم‌های آبی عمومی از کلر، نور ماوراء بنفش یا ازن برای از بین بردن E. Coli استفاده می‌کنند، با این حال برخی از موارد شیوع E. Coli با منابع آب آلوده شهری مرتبط است.

چاه‌های آب شخصی، وضعیت نگران‌کننده‌ای دارند زیرا بسیاری از آن‌ها راهی برای ضدعفونی کردن آب ندارند. منابع آب روستایی بیشترین احتمال آلودگی را دارند. برخی از افراد نیز پس از شنا در استخرها یا دریاچه‌های آلوده به مدفوع، به E. Coli مبتلا می‌شوند.

تماس فرد با فرد

باکتری اشریشیا کلی می‌تواند به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل شود، به خصوص زمانی که بزرگسالان و کودکان آلوده دست‌های خود را به درستی نمی‌شویند. اعضای خانواده کودکان خردسال مبتلا به عفونت E. Coli به خصوص احتمال دارد که خودشان به آن مبتلا شوند. شیوع بیماری در میان کودکانی که از باغ‌وحش‌های حیوانات خانگی و نمایشگاه‌های حیوانات بازدید می‌کنند نیز می‌تواند رخ بدهد.

ریسک فاکتورها (عوامل خطر)

اشریشیا کلی می‌تواند هر فردی را که در معرض این باکتری قرار دارد، تحت تاثیر قرار دهد. اما احتمال بروز مشکلات در برخی افراد بیشتر از دیگران است. عوامل خطر عبارتند از:

• سن: کودکان خردسال و افراد مسن در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری ناشی از Coli و عوارض جدی‌تر ناشی از این عفونت هستند.
• سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند – از ایدز یا داروهایی برای درمان سرطان یا جلوگیری از رد پیوند اعضا – احتمال بیشتری دارد که در اثر مواجهه با Coli بیمار شوند.
• خوردن انواع خاصی از غذاها: غذاهای پرریسک عبارتند از همبرگر نیم پز، شیر غیرپاستوریزه، آب سیب یا شراب سیب؛ و پنیرهای نرم تهیه شده از شیر خام.
• پیک زمانی خاصی از سال: مشخص نیست چرا، اما اکثر عفونت‌های اشریشیا کلی در ایالات متحده از ژوئن تا سپتامبر رخ می‌دهد.
• کاهش سطح اسید معده: اسید معده، معده را در برابر باکتری اشریشیا کلی محافظت می‌کند. درصورت استفاده از داروهای کاهش‌دهنده‌ی اسید معده، مانند اسموپرازول (نکسیوم)، پانتوپرازول (پروتونیکس)، لانسوپرازول (پریواسید) و امپرازول (پریلوسک)، ممکن است خطر ابتلا به عفونت اشریشیا کلی را افزایش یابد.

عوارض

اکثر بزرگسالان سالم بعد از یک هفته از بیماری اشریشیا کلی بهبود می‌یابند. برخی از افراد – به ویژه کودکان خردسال و افراد مسن – ممکن است به نارسایی کلیه به نام سندرم اورمیک همولیتیک مبتلا شوند.

پیشگیری

هیچ واکسن یا دارویی نمی‌تواند از شما در برابر بیماری مبتنی بر اشریشیا کلی محافظت کند، اما محققان در حال بررسی واکسن‌های بالقوه هستند. برای کاهش احتمال قرار گرفتن در معرض اشریشیاکلی، از بلعیدن آب دریاچه‌ها یا استخرها خودداری کنید، دست‌های خود را مرتب بشویید، از خوردن غذاهای خطرناک اجتناب کنید و مراقب آلودگی متقابل باشید.

غذاهای پرخطر

• همبرگر را در 160 فارنهایت (71 درجه سانتیگراد) بپزید. همبرگر باید به خوبی تهیه شود، و گوشت آن پس از پخت نباید صورتی رنگ باشد. اما دقت کنید که رنگ راهنمای خوبی برای دانستن اینکه آیا پختن گوشت تمام شده است نیست. گوشت – به خصوص اگر کبابی شود – می‌تواند قبل از پخته شدن کامل قهوه‌ای شود. از دماسنج گوشت استفاده کنید تا مطمئن شوید که گوشت در حداقل دمای 160 درجه فارنهایت (71 درجه سانتیگراد) گرم می‌شود.
• شیر پاستوریزه، آب میوه و شراب سیب. هر آبمیوه بسته‌بندی شده یا بطری شده‌ای که در دمای اتاق نگهداری می‌شود، احتمالا پاستوریزه شده است، حتی اگر برچسب مخصوص آن را نداشته باشند. از مصرف هرگونه لبنیات یا آبمیوه غیرپاستوریزه خودداری کنید.
• محصولات خام را کاملا بشویید. شستن محصولات ممکن است آن‌ها را از شر تمام اشریشیا کلی خلاص نکند – به خصوص در سبزی‌های برگدار، که مکان‌های زیادی را برای اتصال باکتری‌ها به آنها وجود دارد. شستشوی دقیق می‌تواند کثیفی را از بین ببرد و میزان باکتری‌هایی را که ممکن است به محصول چسبیده‌اند کاهش دهد.

از ایجاد آلودگی متقابل جلوگیری کنید.

ظروف را بشویید. قبل و بعد از تماس آن‌ها با محصولات تازه یا گوشت خام، از آب گرم و صابون روی چاقوها، میزها و تخته‌های برش استفاده کنید.

غذاهای خام را جدا نگه دارید. از تخته‌های برش جداگانه برای گوشت خام و مواد غذایی مانند سبزیجات و میوه‌ها استفاده کنید.

دست‌هایتان را بشویید. دستان خود را پس از تهیه یا خوردن غذا، استفاده از حمام یا تعویض پوشک بشویید. اطمینان حاصل کنید که کودکان قبل از غذا خوردن، پس از حمام و پس از تماس با حیوانات نیز دست‌های خود را بشویند.

تشخیص

برای تشخیص بیماری ناشی از عفونت اشرشیا کلی، پزشک نمونه مدفوع را به آزمایشگاه می‌فرستد تا وجود باکتری E. Coli مورد بررسی قرار گیرد. ممکن است باکتری‌ها را برای تایید تشخیص و شناسایی سموم خاصی که توسط E. Coli O157:H7 تولید می‌شوند، کشت داده شوند.

درمان

برای بیماری و عفونت‌های ناشی از اشرشیا کلی، فعلا هیچ درمان مشخصی وجود ندارد. تنها می‌توان علائم را تا حدی تسکین داد یا از بروز عوارض آن جلوگیری کرد. برای اکثر افراد، موارد زیر تحت عنوان مراقبت توصیه می‌شود:

• استراحت
• مصرف مایعات برای جلوگیری از کم آبی و خستگی

از مصرف داروهای ضد اسهال خودداری کنید. این کار سیستم گوارش شما را کند می‌کند و از دفع سموم بدن جلوگیری می‌کند. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها معمولاً توصیه نمی‌شوند زیرا می‌توانند خطر عوارض جدی را افزایش دهند. همچنین به نظر نمی‌رسد که به درمان عفونت کمک کنند.

اگر به عفونت جدی E. Coli مبتلا شدید،  که باعث نارسایی کلیه (سندرم همولیتیک اورمیک) شده است، در بیمارستان بستری خواهید شد. درمان شامل مایعات IV، انتقال خون و دیالیز کلیه است.

شیوه زندگی و درمان‌های خانگی

این نکات را برای جلوگیری از کم آبی بدن و کاهش علائم در حین درمان دنبال کنید:

• مایعات رقیق و شفاف بنوشید. مقدار زیادی مایعات رقیق از جمله آب، نوشابه‌های گازدار و آبگوشت رقیق، ژلاتین و آبمیوه بنوشید. از مصرف آب سیب و گلابی، کافئین و الکل خودداری کنید.
• از مصرف یکسری غذاهای خاص خودداری کنید. محصولات لبنی، غذاهای چرب، غذاهای پرفیبر یا غذاهای پرادویه می‌توانند علائم را بدتر کنند.
• مصرف‌ وعده‌های غذایی. هنگامی که احساس بهتری پیدا کردید، می‌توانید به رژیم غذایی عادی خود بازگردید.

مراجعه به پزشک

اکثر افراد برای درمان عفونت E. Coli به دنبال مراقبت پزشکی نیستند. اگر علائم شما شدید شد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید یا به دنبال مراقبت‌های فوری باشید.

در اینجا اطلاعاتی وجود دارد که به شما کمک می‌کند تا برای قرار ملاقات خود آماده شوید و اینکه بدانید از پزشکتان چه انتظاراتی می‌رود.

آنچه باید انجام دهید:

• هر علائمی را که تجربه می‌کنید، از جمله علائمی که ممکن است نامرتبط به نظر برسد، یادداشت کنید.
• اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله تغییرات اخیر سبک زندگی یا سفرهای بین‌المللی که داشتید، را یادداشت کنید.
• فهرستی از تمام داروها، ویتامین‌ها یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید، تهیه کنید.
• در صورت امکان از یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود بخواهید که با شما بیاید. گاهی اوقات به خاطر سپردن تمام اطلاعاتی، دشوار است. کسی که شما را همراهی می‌کند ممکن است چیزی را که فراموش کرده‌اید به خاطر بیاورد.
• سوالاتی که قرار است از پزشکتان بپرسید را یادداشت کنید.

برای عفونت E. Coli، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:

• محتمل‌ترین علت بروز علائم من چیست؟
• به چه نوع آزمایشاتی نیاز دارم؟
• چه درمان‌هایی در دسترس است و کدام را توصیه می‌کنید؟
• آیا این بیماری اثرات ماندگاری خواهد داشت؟
• چگونه می‌توانم از تکرار این اتفاق جلوگیری کنم؟
• آیا بروشوری وجود دارد که بتوانم با خود به خانه ببرم؟ بازدید از چه وب‌سایت‌هایی را توصیه می‌کنید؟

سوالات محتملی که پزشکتان ممکن است از شما بپرسد:

• علائم شما از چه زمانی شروع شد؟
• هر چند وقت یک بار اسهال دارید؟
• آیا استفراغ می‌کنید؟ اگر چنین است، چند وقت یکبار؟
• آیا استفراغ یا اسهال شما حاوی صفرا، مخاط یا خون است؟
• آیا تب داشته‌اید؟ اگر بله، چقدر بالا بوده؟
• آیا گرفتگی شکم دارید؟
• آیا اخیراً به خارج از کشور سفر کرده‌اید؟
• آیا فرد دیگری در خانواده شما علائم مشابه شما را دارد؟

کاری که در این بین می‌توانید انجام دهید

اگر شما یا فرزندتان به عفونت اشریشیا کلی مبتلا هستید، ممکن است وسوسه شوید که از داروهای ضداسهال استفاده کنید، اما این کار را نکنید. اسهال یکی از راه‌هایی است که بدن را از سموم دفع و پاکسازی می‌کند. جلوگیری از اسهال این روند را کند می‌کند.

برای هیدراته ماندن، جرعه‌های کوچکی از مایعات بنوشید.

مطالب مرتبط:

• دوره مهارت آموزی میکروبیولوژی
• EMB آگار: فرمول، اصول، آماده سازی، نتایج و موارد استفاده (برای تشخیص باکتری اشریشیا کلی)

مترجم: شقایق مرتاضی

منبع1 منبع2