سرطان چیست؟

سرطان شامل گروهی بیش از صدها بیماری گفته می شود که می تواند از نقاط مختلف بدن نشات بگیرد.

با این حال ، ویژگی های زیر در انواع سرطان مشترک است:

• رشد غیر طبیعی سلول
• قابلیت حمله به بافتهای دیگر
• توانایی گسترش به اندام های دوردست از طریق رگ های خونی یا کانال های لنفاوی (متاستاز)

اگر سرطان درمان نشود ، می تواند به بافت ها حمله کند ، در بدن پخش شود و در نهایت منجر به مرگ شود.

چگونه سرطان رخ می دهد؟

بدن از تریلیون ها سلول تشکیل شده است که معمولاً به صورت سازمان یافته رشد ، تقسیم و از بین می روند. این فرایند توسط سیستم DNA درون سلول به شدت کنترل می شود. هنگامی که فردی در حال رشد و بزرگ شدن است ، سلول ها به سرعت تقسیم می شوند تا رشد را امکان پذیر کنند ، اما پس از رسیدن به بزرگسالی ، سلول ها فقط برای جایگزینی سلول های فرسوده یا در حال مرگ یا ترمیم آسیب ها تقسیم می شوند.

سرطان زمانی اتفاق می افتد که سلول های یک محل خاص شروع به رشد خارج از کنترل می کنند. آنها بجای مردن ، به رشد و تشکیل سلولهای جدید و غیر طبیعی ادامه می دهند. این سلولهای غیرطبیعی همچنین می توانند به بافتهای دیگر حمله کنند ، خاصیتی که سلولهای طبیعی از آن برخوردار نیستند.

آسیب شناسی مولکولی سرطان

سلولهای سرطانی از سلولهای طبیعی سرچشمه می گیرند که در آنها DNA( اسید دئوکسی ریبونوکلئیک) درون هسته سلول آسیب دیده یا جهش یافته است.

“DNA نقشه اصلی” موجود در هر سلول است که دستورالعمل هایی برای عملکرد سلول ، رشد ، مرگ و سنتز پروتئین دارد. وقتی این DNA آسیب می بیند ، سلول معمولاً آسیب را ترمیم می کند یا می میرد.

با این حال ، در سلول های سرطانی ، DNA آسیب دیده ترمیم نمی شود و سلول نیز نمی میرد. در عوض ، سلولهای غیرطبیعی دیگری به وجود می آیند که همگی دارای DNA معیوب همان سلول سرطانی اصلی هستند.

آسیب DNA ممکن است ارثی باشد یا در هر مرحله از زندگی فرد به طور خود به خود رخ دهد. به عنوان مثال آسیب DNA می تواند در اثر قرار گرفتن در معرض برخی از سموم مانند سموم موجود در دود سیگار ایجاد شود. با این حال ، عوامل متعددی وجود دارد که می تواند باعث سرطان شود و تشخیص دقیق علت آن اغلب دشوار است.

تومور

سلول های سرطانی با تکثیر ، در نهایت تومور ایجاد می کنند. همه تومورها سرطانی نیستند و قابلیت گسترش ندارند. آن هایی که توانایی انتشار دارند به عنوان تومورهای بدخیم یاد می شود. از طرف دیگر ، تومورهای خوش خیم به اندام های دیگر حمله نمی کنند و به سایر قسمت های بدن گسترش نمی یابند ، هرچند که می توانند به اندازه بزرگی رشد کرده و شروع به فشار بر اندام ها و بافت های اطراف کنند.

جهش چیست؟

جهش هر تغییری در DNA سلول است. جهش ها انواع مختلفی دارند و این موارد عبارتند از:

• آن هایی که در سیستم اصلاح سلول هستند. این ممکن است باعث تجمع اشتباهات به سرعت در سلول و فرزندان آن شود.
• آن هایی که در سیستم سیگنالینگ (غدد درون ریز) سلول هستند. این منجر به انتقال سیگنال های خطا به سلول های سالم اطراف نیز می شود.
• آنهایی که اجازه می دهند سلول ها مهاجرت کرده و سلول های سالم تری را دور از محل اصلی منشا ایجاد کنند.
• آنهایی که سلول را جاودانه می کنند تا سلول غیرطبیعی از مرگ خودداری کند.

عوامل خطر سرطان

طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) ، عوامل خطرزا مشترک برای سرطان عبارتند از:

• مصرف دخانیات
• مصرف الکل
• اضافه وزن و چاقی
• عوامل رژیم غذایی ، از جمله عدم دریافت کافی میوه و سبزیجات
• کم تحرکی
• عفونتهای مزمن ناشی از هلیکوباکتر پیلوری ، ویروس هپاتیت B (HBV) ، ویروس هپاتیت C (HCV) و برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
• خطرات محیطی و شغلی از جمله تشعشعات یونیزان و غیر یونیزان

عوامل سرطان زا

عواملی که ممکن است باعث سرطان شوند عبارتند از:

مواد سرطان زا شیمیایی

چندین ماده شیمیایی و سموم محیطی مسئول تغییرات DNA سلولی طبیعی هستند. موادی که جهش DNA ایجاد می کنند به عنوان موتاژن، و موتاژنی که باعث سرطان می شوند به عنوان کارسینوژن شناخته می شوند.

مواد خاصی با انواع خاصی از سرطان مرتبط هستند. استعمال دخانیات با انواع مختلف سرطان همراه است و باعث ایجاد 90٪ سرطان ریه می شود. به طور مشابه ، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض الیاف آزبست با مزوتلیوم همراه است.

توتون و تنباکو همچنین به سرطان های دیگر مانند ریه ، حنجره ، سر ، گردن ، معده ، مثانه ، کلیه ، مری و پانکراس مربوط می شود زیرا حاوی مواد سرطان زای شناخته شده دیگری از جمله نیتروزامین ها و هیدروکربن های معطر چند حلقه ای است.

تابش یونیزه کننده

تابش ناشی از گاز رادون و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه ماورا بنفش از خورشید می تواند منجر به ملانوم و سایر بدخیمی های پوست شود. پرتودرمانی که برای یک نوع سرطان داده می شود ، ممکن است نوع دیگری از سرطان را نیز ایجاد کند. به عنوان مثال ، کسانی که تحت پرتودرمانی قفسه سینه برای لنفوم قرار می گیرند ، بعدا ممکن است به سرطان پستان مبتلا شوند.

عفونت ویروسی و باکتریایی

برخی از سرطان ها می توانند در اثر عفونت با عوامل بیماری زا ایجاد شوند. از جمله این موارد ، سرطان های کبد به دلیل عفونت های هپاتیتی B و C قابل توجه است. سرطان دهانه رحم به دلیل عفونت با ویروس Human Papilloma (HPV) ؛ ویروس Epstein Barr باعث لنفوم بورکیت و سرطان معده یا معده به دلیل عفونت هلیکوباکتر پیلوری.

سرطان های ژنتیکی یا ارثی

نمونه های متداول ژن های سرطانی پستان و سرطان تخمدان از جمله BRCA1 و 2. سندرم Li-Fraumeni شامل نقص در ژن p53 است که منجر به سرطان استخوان ، سرطان پستان ، سارکوم بافت نرم ، سرطان مغز و غیره می شود. بدخیمی هایی مانند سرطان خون و سرطان بیضه.

تغییرات هورمونی

هورمون های زیادی در بدن وجود دارد ، اما یکی از بارزترین موارد در این میان تغییر در سطح هورمون زنانه استروژن است که با سرطان رحم ارتباط دارد.

سرطان های سیستم ایمنی بدن

نقص ایمنی از جمله عفونت HIV منجر به چندین سرطان از جمله سارکوم کاپوسی ، لنفوم غیر هوچکین و بدخیمی های HPV مرتبط مانند سرطان مقعد و سرطان دهانه رحم می شود.

چه کسانی مبتلا به سرطان می شوند و سرطان چقدر شایع است؟

میلیون ها نفر در سراسر جهان زندگی می کنند که به سرطان مبتلا هستند یا تازگی به سرطان مبتلا شده اند. برآوردها نشان می دهد که در حدود نیمی از مردان آمریکایی و یک سوم کل زنان آمریکایی در طول زندگی خود به سرطان مبتلا می شوند. می توان فاکتورهای سبک زندگی سالم را برای کمک به کاهش خطر سرطان مانند انجام فعالیت بدنی منظم ، حفظ رژیم غذایی سالم و وزن بدن و جلوگیری از عوامل خطر شناخته شده مانند قرار گرفتن در معرض دود تنباکو و آفتاب گرفتن زیاد استفاده کرد.

برای برخی از سرطان های شایع مانند سرطان پستان و سرطان روده بزرگ ، آزمایش های غربالگری موثری در دسترس است که به تشخیص بیماری در اسرع وقت کمک می کند. تشخیص زودهنگام و شروع درمان اغلب شانس پاسخ مناسب به درمان ضد سرطان و در نتیجه بهبودی را افزایش میدهد.

طبقه بندی سرطان ها

سرطان ها ممکن است از نظر محل اصلی تولد یا انواع بافتی آنها طبقه بندی شوند.

طبقه بندی براساس منشا پیدایش

از نظر منشا اصلی ، سرطان ها ممکن است انواع خاصی مانند سرطان پستان ، سرطان ریه ، سرطان پروستات ، سرطان کبد سرطان سلول کلیوی (سرطان کلیه) ، سرطان دهان ، سرطان مغز و غیره داشته باشند.

طبقه بندی براساس انواع بافت ها

استاندارد بین المللی طبقه بندی و نامگذاری بافت شناسی ، طبقه بندی بین المللی بیماری ها برای انکولوژی ، ویرایش سوم (ICD-O-3) است. این طبقه بندی براساس ICD-O-3 انجام شده است.

براساس انواع بافت ها ، سرطان ها را می توان در شش دسته اصلی طبقه بندی کرد:

1. Carcinoma

این نوع سرطان از لایه اپیتلیال سلول ها تشکیل می شود که پوشش داخلی قسمت های خارجی بدن یا پوشش داخلی اعضای بدن را تشکیل می دهد.

کارسینوما ها ، بدخیمی های بافت اپیتلیال ، 80 تا 90 درصد از کل موارد سرطان را تشکیل می دهد ، از آنجا که بافت های اپیتلیال از بدن در پوست گرفته تا پوشش کل بدن و پوشش اندام ها و مجاری داخلی مانند دستگاه گوارش ، به وفور یافت می شوند.

سرطان معمولاً اندامها یا غدد قابل ترشح از جمله پستان ، ریه ها ، مثانه ، روده بزرگ و پروستات را تحت تأثیر قرار می دهد.

کارسینوما دو نوع است – آدنوکارسینوما و کارسینوما سلول سنگفرشی. آدنوکارسینوم در اندام یا غده ایجاد می شود و کارسینوما سلول سنگفرشی از اپیتلیوم سنگفرشی منشأ می گیرد. آدنوکارسینوماها ممکن است بر غشای مخاط تأثیر بگذارد و ابتدا به عنوان یک پلاک سفید مانند پلاک ضخیم دیده می شود. اینها به سرعت در حال گسترش سرطان ها هستند.

2. Sarcoma

این سرطان ها از بافت های همبند و حمایتی شامل عضلات ، استخوان ها ، غضروف ها و چربی نشات می گیرند. سرطان استخوان یکی از سارکومهایی است که اصطلاحاً آن را استئوسارکوما می نامند. این بیماری معمولاً روی جوانان تأثیر می گذارد. سارکوماها مانند بافتی که در آن رشد می کنند ظاهر می شوند.

نمونه های دیگر شامل کندروسارکوم (غضروف) ، لیومیوسارکوم (عضلات صاف) ، رابدمیوسارکوم (عضلات اسکلتی) ، سارکوم Mesothelial یا مزوتلیوم (پوشش غشایی حفره های بدن) ، فیبروسارکوما (بافت فیبروز) ، آنژیوسارکوم یا همانژیوآنژین (رگ های خونی) ، لیپوسارکوما (آدیپوز یا بافت چربی) ، گلیوما یا آستروسیتوما (بافت همبند نوروژنیک موجود در مغز) ، میکسوسارکوما (بافت پیوندی جنینی اولیه) و تومور مزودرمال مزانشیمی یا مخلوط (انواع بافت پیوندی مخلوط).

3. Myeloma

اینها از سلولهای پلاسمای مغز استخوان نشات می گیرند. سلول های پلاسما قادر به تولید آنتی بادی های مختلف در پاسخ به عفونت ها هستند. میلوما نوعی سرطان خون است.

4. Leukemia

این گروهی از سرطان ها است که در گروه سرطان های خون قرار می گیرند. این سرطان ها بر مغز استخوان که محل تولید سلول های خونی است ، تأثیر می گذارد. هنگام سرطانی شدن ، مغز استخوان شروع به تولید گلبول های سفید نابالغ بیش از حد می کند که قادر به انجام اقدامات معمول خود نیستند و بیمار اغلب مستعد عفونت است.

انواع لوکمیا عبارتند از:

• لوسمی میلوسیتی حاد(AML)- این موارد بدخیمی از سری گلبولهای سفید میلوئیدی و گرانولوسیتیک است که در کودکی دیده می شود.
• لوسمی میلوسیتی مزمن(CML)- این در بزرگسالی دیده می شود.
• لوسمی حاد لنفاوی ، لنفوسیتی یا لنفوبلاستیک(ALL)- اینها بدخیمی از سری سلولهای خونی لنفوئید و لنفوسیتیک است که در کودکی و بزرگسالان دیده می شود.
• لوسمی مزمن لنفاوی ، لنفوسیتی یا لنفوبلاستیک(CLL)- این در افراد مسن دیده می شود.
• پلی سیتمیا ورا یا اریترمیا – این سرطان محصولات مختلف سلول های خونی با غلبه گلبول های قرمز خون است.

5. Lymphoma

اینها سرطان های سیستم لنفاوی است. برخلاف سرطان خون ، که بر خون تأثیر می گذارد و “سرطان های مایع” نامیده می شود ، لنفوم ها “سرطان های جامد” هستند. اینها ممکن است روی غدد لنفاوی در مکانهای خاصی مانند معده ، مغز ، روده و غیره تأثیر بگذارند.

لنفوم ها ممکن است دو نوع باشند – لنفوم هوچکین و لنفوم غیر هوچکین. در لنفوم هوچکین سلولهای Reed-Sternberg در نمونه های بافتی وجود دارد ولی در لنفوم غیر هوچکین وجود ندارد.

6. تایپ های مخلوط

اینها دو یا چند جز سرطانی دارند. برخی از این مثالها شامل تومور مزودرمال مخلوط ، کارسینوسارکوم ، کارسینوم آدنوسکواموز و تراتوکارسینوماست. بلاستوماس نوع دیگری است که بافت های جنینی را درگیر می کند.

طبقه بندی براساس درجه

همچنین می توان سرطان ها را با توجه به درجه بندی طبقه بندی کرد. غیرطبیعی بودن سلول ها نسبت به بافت های طبیعی اطراف ، درجه سرطان را تعیین می کند. افزایش ناهنجاری ، درجه را از 1–4 افزایش می دهد.

سلولهایی که بخوبی تمایز یافته اند تقریباً شبیه سلولهای طبیعی هستند و به تومورهای درجه پایین تعلق دارند. سلولهایی که تمایز نیافته اند نسبت به بافتهای اطراف بسیار غیر طبیعی هستند. این ها تومورهای درجه بالا هستند.

• درجه 1 – سلولهای کاملاً تمایز یافته با ناهنجاری جزئی
• درجه 2 – سلول ها نسبتاً متفاوت هستند و کمی غیر طبیعی هستند
• درجه 3 – سلول ها تمایز کمی دارند و بسیار غیر طبیعی هستند
• درجه 4 – سلولها نابالغ و بدوی و تمایز ندارند

طبقه بندی براساس مرحله

سرطان ها نیز به تفکیک مرحله خود طبقه بندی می شوند. انواع مختلفی از روش های مرحله بندی وجود دارد. در متداول ترین روش ، از نظر اندازه تومور (T) ، درجه گسترش منطقه ای یا درگیری گره(N) و متاستاز دور (M) از طبقه بندی استفاده می شود. این مرحله بندی TNM نامیده می شود.

به عنوان مثال ، T0 هیچ نشانه ای از تومور را نشان نمی دهد ، T 1 تا 4 به معنی افزایش اندازه و درگیری تومور است و Tis به معنی سرطان درجا یا محدود به سلولهای سطحی است. به طور مشابه N0 به معنای عدم درگیری گره و N 1 تا 4 به معنای افزایش درجه درگیری گره های لنفاوی است. Nx به این معنی است که درگیری گره قابل ارزیابی نیست. متاستاز بیشتر به دو دسته طبقه بندی می شود – M0 هیچ نشانه ای از گسترش دور را نشان نمی دهد در حالی که M1 نشانه ای از گسترش دور است.

مراحل ممکن است بر اساس طبقه بندی مرحله بندی TNM تقسیم شوند. مرحله 0 نشان دهنده وجود سرطان در محل یا محدود شدن به سلولهای سطحی است در حالی که مرحله I نشان دهنده محدود بودن سرطان به بافت مبدا است. مرحله II گسترش محلی محدود را نشان می دهد ، مرحله III  گسترش محلی و منطقه ای گسترده را نشان می دهد در حالی که مرحله IV سرطان پیشرفته با گسترش دور و متاستاز است.

همچنین بخوانید…

آزمایشگاه کشت سلول ژنیران

دوره کارآموزی کشت سلول ژنیران

خدمات کشت سلول آزمایشگاه ژنیران

بازید مجازی از ژنیران