آزمایش G6PD چیست؟ تفسیر نتایج آزمایش G6PD

فهرست مطالب نمایش

مقدمه‌ای بر آزمایش G6PD

آزمایش G6PD یک آزمایش خون است که برای بررسی سطوح گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز (G6PD) انجام می‌شود. G6PD یک پروتئین است که به عملکرد گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند. اگر سطح G6PD شما پایین باشد، ممکن است دچار کم‌خونی همولیتیک شوید که در آن بدن شما گلبول‌های قرمز را سریع‌تر از آنکه می‌سازد، تخریب می‌کند. ممکن است به آزمایش G6PD نیاز داشته باشید اگر علائم کم‌خونی همولیتیک را دارید.

آزمایش G6PD چیست؟

آزمایش G6PD یک آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح G6PD است. G6PD مخفف گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز است. G6PD یک آنزیم (پروتئین) است که به گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند به درستی کار کنند.

پزشک شما ممکن است آزمایش G6PD را درخواست کند اگر فکر کند ممکن است سطح G6PD شما پایین باشد (کمبود G6PD). کمبود G6PD یک اختلال ژنتیکی است که منجر به کاهش سطح گلبول‌های قرمز خون (کم‌خونی) می‌شود.

G6PD چه کاری انجام می‌دهد؟

G6PD به محافظت از گلبول‌های قرمز خون در برابر مواد شیمیایی خاصی به نام گونه‌های اکسیژن فعال (ROS) که نوعی رادیکال آزاد هستند، کمک می‌کند. اگر کمبود G6PD داشته باشید، نبود G6PD گلبول‌های قرمز شما را آسیب‌پذیر می‌کند.

بدون حفاظت G6PD، زمانی که در معرض ROS قرار می‌گیرید، گلبول‌های قرمز شما به سرعت فرسوده شده و یا می‌میرند و سریع‌تر از آنکه بدن آن‌ها را جایگزین کند، از بین می‌روند. این منجر به نوعی کم‌خونی به نام کم‌خونی همولیتیک می‌شود.

چه زمانی به آزمایش G6PD نیاز است؟

شما ممکن است آزمایش G6PD را در صورتی که علائم کم‌خونی همولیتیک (علائم همولیتیک) دارید، انجام دهید. معمولاً، علائم همولیتیک زمانی بروز می‌کنند که با یک محرک تعامل داشته باشید. محرک‌های علائم همولیتیک شامل موارد زیر است:

عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی
لوبیای فوا (فاویسم)
داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، قرص‌های ضد مالاریا یا داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)

علائمی که ممکن است به کم‌خونی همولیتیک اشاره کند شامل:

غش (سنکوپ)
خستگی
تپش قلب (ضربان قلب سریع)
تنگی نفس (دیسپنیا)
ادرار با رنگ قرمز یا قهوه‌ای
پوست رنگ‌پریده یا بی‌روح
زردی پوست یا چشم‌ها (یرقان)

چرا یک نوزاد ممکن است به آزمایش G6PD نیاز داشته باشد؟

نوزادانی که دچار یرقان می‌شوند که از بین نمی‌رود، ممکن است نیاز به آزمایش G6PD داشته باشند. یرقان در نوزادان شایع است، اما اگر بیش از دو هفته طول بکشد و دلیل روشنی نداشته باشد، پزشک شما ممکن است آزمایش G6PD را توصیه کند. نوزاد شما همچنین ممکن است آزمایش G6PD را اگر شما سابقه خانوادگی کمبود G6PD دارید، انجام دهد.

چقدر کمبود G6PD شایع است؟

کمبود G6PD نسبتاً شایع است. کارشناسان معتقدند حدود 400 میلیون نفر در سراسر جهان دچار کمبود G6PD هستند. اگرچه کمبود G6PD شایع است، بیشتر افراد علائمی ندارند.

کمبود G6PD علائم‌دار در مردان نسبت به زنان شایع‌تر است. همچنین احتمال اینکه شما این کمبود را داشته باشید، اگر از نژاد آسیایی، آفریقایی یا مدیترانه‌ای باشید، بیشتر است.

جزئیات آزمایش

آزمایش G6PD چگونه کار می‌کند؟

ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی سطح G6PD شما را با گرفتن یک نمونه خون کوچک آزمایش می‌کنند. در طول آزمایش خون، ارائه‌دهنده بهداشت شما:

یک سوزن را در یکی از رگ‌های بازوی شما وارد می‌کند.
یک نمونه کوچک از خون را جمع‌آوری می‌کند.
سوزن را خارج کرده و بر روی ناحیه یک باند و پد پنبه‌ای قرار می‌دهد.

آزمایش‌های خون G6PD معمولاً سریع و نسبتاً بدون درد هستند. این آزمایش‌ها معمولاً کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشند.

اگر از سوزن می‌ترسید (ترس از سوزن یا تریپانوفوبیا)، به پرستاری که خون شما را می‌گیرد بگویید. ممکن است بخواهید تمرین‌های تنفسی انجام دهید، از سوزن دور شوید یا یک دوست برای حمایت بیاورید.

در طول آزمایش G6PD برای نوزاد چه اتفاقی می‌افتد؟

در نوزادان، ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی نمونه‌های خون را با نیش زدن ملایم پاشنه پای نوزاد می‌گیرند. ارائه‌دهنده مقداری خون جمع‌آوری کرده و بر روی ناحیه یک باند قرار می‌دهد.

نوزاد شما ممکن است هنگام وارد شدن سوزن یک نیش کوچک احساس کند. پاشنه پای او نیز ممکن است کمی کبود شود. ناراحتی و کبودی معمولاً به سرعت از بین می‌رود.

چگونه برای آزمایش G6PD آماده شوم؟

از ارائه‌دهنده بهداشت خود درباره آماده‌سازی ویژه برای آزمایش G6PD بپرسید. برخی داروها و غذاها می‌توانند بر نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارند. فهرستی از تمام داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید به ارائه‌دهنده خود بدهید. معمولاً نیازی به قطع غذا یا نوشیدنی (روزۀ) قبل از آزمایش نیست.

ممکن است ارائه‌دهنده شما بگوید از خوردن لوبیای فوا یا مصرف داروهای سولفامید خودداری کنید. داروهای سولفامید شامل برخی از انواع زیر است:

داروهای ضدباکتری
داروهای ضدقارچ
داروهای ضد تشنج
داروهای ادرارآور (دیورتیک‌ها)

در روز آزمایش، اگر علائم فعال کم‌خونی همولیتیک دارید، ممکن است نیاز به برنامه‌ریزی مجدد آزمایش داشته باشید. وقتی که شما علائم دارید، بدن شما سلول‌هایی را که سطح G6PD پایینی دارند تخریب می‌کند. در نتیجه، آزمایش خون ممکن است نشان دهد که شما سطح G6PD معمولی دارید.

خطرات آزمایش G6PD چیست؟

آزمایش‌های G6PD ریسک پایینی دارند. مانند تمام آزمایش‌های خون، ممکن است کمی ناراحتی از نیش سوزن داشته باشید. سایر خطرات شامل:

کبود شدن.
خونریزی بیش از حد.
عفونت.

اکثر افراد از آزمایش G6PD عوارضی ندارند. علائم معمولاً خفیف هستند و در عرض یک یا دو روز از بین می‌روند.

نتایج و پیگیری

چه چیزی باید درباره نتایج آزمایش G6PD بدانم؟

سطوح پایین G6PD می‌تواند نشان‌دهنده کمبود G6PD باشد. ممکن است شما دچار کمبود باشید بدون اینکه کم‌خونی همولیتیک داشته باشید. اگر دچار کمبود G6PD هستید، مهم است که از محرک‌های علائم خودداری کنید.

برخی از زنان ممکن است سطح G6PD کمی پایین داشته باشند بدون اینکه دچار کمبود باشند. این نتایج آزمایش ممکن است به این معنی باشد که شما حامل کمبود G6PD هستید. به این معنی که شما یک ژن برای کمبود G6PD و یک ژن برای سطح G6PD معمولی دارید. معمولاً، شما علائم یا شمار گلبول‌های قرمز پایینی نخواهید داشت. اما می‌توانید کمبود G6PD را به فرزندان خود منتقل کنید.

چه زمانی باید با پزشک خود تماس بگیرم؟

بیشتر افراد با کمبود G6PD می‌توانند با اجتناب از محرک‌ها به خوبی آن را مدیریت کنند. با پزشک خود تماس بگیرید اگر علائم کم‌خونی همولیتیک دارید که:

به اندازه‌ای شدید است که با فعالیت‌های شما تداخل می‌کند.
بیش از 24 تا 48 ساعت طول بکشد.

آیا کمبود G6PD جدی است؟

نه همیشه. بسیاری از افراد دارای کمبود G6PD هستند که هرگز به کم‌خونی همولیتیک منجر نمی‌شود. مگر اینکه علائم همولیتیک داشته باشید، معمولاً کمبود G6PD بر فعالیت‌های عادی شما تأثیر نمی‌گذارد.

افرادی که کم‌خونی همولیتیک دارند باید از محرک‌هایی که می‌توانند علائم همولیتیک ایجاد کنند، خودداری کنند. علائم همولیتیک می‌توانند شدید باشند و ممکن است به درمان پزشکی نیاز داشته باشند.

سخن پایانی

آزمایش G6PD یک آزمایش خون برای بررسی سطوح گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز است. G6PD یک آنزیم است که به عملکرد صحیح گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند. سطح پایین G6PD می‌تواند منجر به شرایطی به نام کم‌خونی همولیتیک شود. ممکن است به آزمایش G6PD نیاز داشته باشید اگر علائم کم‌خونی همولیتیک دارید. اگر G6PD شما پایین باشد، ارائه‌دهنده بهداشت شما دستوراتی برای اجتناب از محرک‌ها به شما خواهد داد. اجتناب از محرک‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا بدون علائم زندگی کنید.

همچنین بخوانید: