بلاد آگار بی‌هوازی (Anaerobic Blood Agar): ترکیب، اصول، روش آماده‌سازی، نتایج و موارد استفاده

مقدمه‌ای بر بلاد آگار بی‌هوازی

بلاد آگار بی‌هوازی یک محیط کشت جامد است که جهت استفاده در روش‌های کیفی برای جداسازی اولیه و کشت ارگانیسم‌های بی‌هوازی، از جمله سویه‌های سخت‌پسند (Fastidious) توصیه می‌شود.

این محیط کشت توسط V.R. Dowell و T.M. Hawkins در مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری آتلانتا و جورجیا فرموله شد. بلاد آگار بی‌هوازی موجب رشد خوب و ایجاد رنگ معمولی  ارگانیسم‌های بی‌هوازی‌ سخت‌پسند (که سرعت رشد پایینی دارند) و همچنین سایر ارگانیسم‌های بی‌هوازی دارای اهمیت بالینی می‌شود.

ترکیبات بلاد آگار بی‌هوازی

pH نهایی: 0.2±7.4

اصول بلاد آگار بی‌هوازی

• بلاد آگار بی‌هوازی به عنوان یک محیط کشت مغذی و غیرانتخابی عمل کرده که نه تنها ارگانیسم‌های بی‌هوازی‌ سخت‌پسند، بلکه میکروارگانیسم‌های هوازی و میکروآئروفیل (Microaerophilic) نیز امکان تکثیر و رشد در این محیط را دارند.
• بلاد آگار بی‌هوازی حاوی پپتون‌هایی (Peptone) است که مواد نیتروژن‌دار و اسیدهای آمینه لازم برای رشد باکتری‌های بی هوازی را تامین می‌کند.
• عصاره مخمر در این آگار ویتامین‌های B کمپلکس را فراهم کرده و به عنوان یک تقویت‌کننده رشد عمل می‌کند.
• همین (Hemin)، ویتامین K و خون گوسفند رشد بی هوازی‌هایی مانند گونه‌های باکتریوید (Bacteroides) و حامل‌های اسپور (Spore) گرم مثبت مانند گونه‌های کلستریدیوم (Clostridium) را تحریک می‌کنند.
• کلرید سدیم منبع الکترولیت‌های ضروری بوده و تعادل اسمزی را حفظ می‌کند.
• افزودن خون مواد مغذی را فراهم کرده و به افتراق ارگانیسم‌های همولیتیک (Hemolytic) کمک می‌کند.

آماده سازی و روش استفاده از بلاد آگار بی‌هوازی

1. 44 گرم از آگار را در 1000 میلی‌لیتر آب مقطر معلق کنید.
2. آن را حرارت داده تا به جوش آمده و آگار کاملا حل شود.
3. محتویات هیدراته شده 1 ویال محلول ویتامین K1 را اضافه کنید.
4. محلول را به وسیله اتوکلاو کردن با فشار 15 پوند (121 درجه سانتی‌گراد) به مدت 15 دقیقه استریل کنید.
5. بگذارید محلول تا دمای 45 تا 50 درجه سانتی‌گراد خنک شود.
6. خون گوسفند دفیبرین شده استریل 5 درصد حجمی را به صورت آسپتیک اضافه کنید.
7. آن‌ها را خوب مخلوط کنید و در پتری پلیت‌های (Petri plate) استریل بریزید.
8. قبل از استفاده، دمای پلیتها را برای حداقل 24 ساعت با قرار دادن آن‌ها در یک محیط بی‌هوازی در دمای اتاق کاهش دهید.
9. نمونه‌ها را برای کشت بی‌هوازی در محیط‌های انتخابی و غیرانتخابی در اسرع وقت پس از دریافت در آزمایشگاه تلقیح کنید. جهت ایزوله‌سازی، پلیتها را به صورت خطی کشت دهید.
10. پلیت‌ها را به صورت بی‌هوازی در دمای 33 تا 37 درجه سانتی‌گراد به مدت 48 تا 72 ساعت انکوبه کنید.
11. رشد بی‌هوازی ارگانیسم را با کشت دوم پلیت بلاد آگار بی‌هوازی تایید کنید.

تفسیر نتایج بلاد آگار بی‌هوازی

موارد استفاده از بلاد آگار بی‌هوازی

• بلاد آگار بی‌هوازی برای کشت میکروارگانیسم‌های بی‌هوازی، از جمله ارگانیسم‌های بسیار سخت‌پسند از نمونه‌های بالینی توصیه می‌شود.
• این آگار هم تشکیل رنگ‌دانه معمولی را در Bacteroides melaningenicus ارتقا می‌دهد و هم واکنش همولیتیک مضاعف را در Clostridium perfringens با اضافه شدن خون به پایه محیط، نشان می‌دهد.
• محیط کشت به تولید رنگ‌دانه معمولی توسط pigmented Prevotella و Porphyromonas کمک می‌کند.

محدودیت‌های بلاد آگار بی‌هوازی

• محیط‌های کشت باید در شرایط بدون اکسیژن آماده، توزیع و بسته‌بندی شوند تا از تشکیل محصولات اکسید شده قبل از استفاده جلوگیری شود.
• این آگار اطلاعات کاملی برای شناسایی ایزوله‌های باکتریایی ارائه نمی‌دهد. برای شناسایی کامل روش‌های تست و محیط‌های کشت اضافی مورد نیاز است.
• توصیه می‌شود که محیط‌های انتخابی مانند Anaerobic Brucella Laked Blood Agar با کانامایسین (Kanamycin) و وانکومایسین (Vancomycin) و/یا Anaerobic Brucella Blood Agar با فنیل‌اتیل الکل (Phenylethyl Alcohol) نیز با نمونه‌های بالینی تلقیح شوند تا رشد همه گونه‌های موجود تضمین شود.

همچنین بخوانید:

• محیط کشت CVA (کمپیلوباکتر بلاد آگار): ترکیب، اصول، آماده‌سازی، نتایج و کاربرد
• بلاد آگار: ترکیب، مراحل آماده‌سازی، موارد استفاده
• محیط کشت هارت اینفیوژن آگار (Heart Infusion Agar): ترکیب، اصول، روش آماده‌سازی، نتایج و موارد استفاده
• آگار شکلاتی (چاکلت آگار)

منبع

مترجم: صادق حسینی‌کیا