تست RPR یا Rapid Plasma Reagin چیست؟ تست تشخیص سیفلیس

فهرست مطالب نمایش

مقدمه‌ای بر تست RPR (ریاگین سریع پلاسما)

RPR یک تست ماکروسکوپی، غیر ترپونمال (Treponemal) و کارتی لخته‌سازی (فلوکولاسیون (Flocculation)) است که برای غربالگری سیفلیس ناشی از ترپونما پالیدوم (Treponema pallidum) استفاده می‌شود.
RPR تست ساده‌ای است که می‌توان آن را در عرض چند دقیقه انجام داد.
این تست نسبت به تست ترپونمال در مرحله اولیه عفونت سیفلیس حساسیت کمتری دارد.
دو نوع آنتی‌بادی در حین ابتلا به سیفلیس تولید می‌شود: پاسخ اتوآنتی‌بادی (Autoantibody) (کاردیولیپین (Cardiolipin)) و پاسخ آنتی‌بادی ترپونمال.
اتوآنتی‌بادی‌ها در عرض 2 تا 3 هفته بعد از ایجاد عفونت ترپونمال به دلیل آسیب بافتی تولید می‌شوند. این اتوآنتی‌بادی‌ها اغلب به عنوان آنتی‌بادی‌های کاردیولیپین شناخته می‌شوند، زیرا می‌توان آن‌ها را در آزمایش سرولوژیکی با استفاده از آنتی‌ژن کاردیولیپین شناسایی کرد.
این تست به دنبال شناسایی آنتی‌بادی فعال علیه باکتری نیست، بلکه به دنبال شناسایی آنتی‌بادی فعال علیه مواد آزاده شده توسط سلول‌هایی است که به وسیله ترپونما پالیدوم آسیب می‌بینند.
آنتی‌بادی‌های ضد لیپودیال (Lipoidal) آنتی‌بادی‌هایی هستند که نه تنها در عفونت سیفلیس، بلکه در سایر بیماری‌های غیر ترپونمایی با ماهیت حاد و مزمن که در آن بافت‌ها آسیب می‌بینند، تولید می‌شوند.
RPR آنتی‌بادی‌های IgM و IgG را نسبت به مواد لیپودیال آزاد شده توسط سلول‌های آسیب دیده میزبان و همچنین مواد مشابه لیپوپروتئینی (Lipoprotein) و احتمالاً کاردیولیپین آزاد شده از ترپونم‌ها را اندازه‌گیری می‌کند.
آنتی‌ژن مورد استفاده در تست RPR حاوی کاردیولیپین لسیتین (Cardiolipin lecithin)، کلسترول (Cholesterol)، کولین کلرید 10 درصد (Choline chloride)، EDTA و زغال در بافر است.
این آزمایش را نمی‌توان بر روی CSF انجام داد. سرم یا پلاسمایی را که می‌توان برای آزمایش استفاده کرد، حرارت داده نمی‌شود.
این تست در مرحله سیفلیس دیررس، نتایج منفی می‌دهد.

شناساگرهای مورد استفاده برای تست RPR

سوسپانسیون آنتی‌ژن RPR

سوسپانسیون آنتی‌ژن RPR ترکیبی تثبیت شده از کاردیولیپین 0.003 درصد، لسیتین 0.020 تا 0.022 درصد، کلسترول 0.09 درصد، کولین کلرید 10 درصد، EDTA 0.0125 مولار، زغال 0.01875 درصد، Na2HP04 0.01 مولار، KH2P04 0.01 مولار، تیمروسال (Thimerosal) در آب مقطر 0.1 درصد.

نمونه‌های سرم کنترل

نمونه‌های سرم کنترل، نمونه‌های آزمایشی سرم کنترل واکنش‌پذیر لیوفیلیزه (Lyophilize) (R)، با حداقل واکنش‌پذیری (Rm) و غیر واکنش‌پذیری (N) روی یک کارت، یا نمونه‌های سرم مایع یا لیوفیلیزه شده با واکنش‌پذیری درجه‌بندی شده هستند. اگر قرار است آزمایش‌های کمی انجام شود، باید از سرم کنترلی استفاده شود که بتوان آن را حداقل تا غلظت 1 به 4 رقیق کرد.

سالین 0.9 درصد

0.9 گرم کلرید سدیم خشک (ACS) را به 100 میلی‌لیتر آب مقطر اضافه کنید.

رقیق کننده

با رقیق کردن یک سرم انسانی غیر واکنش‌پذیر برای سیفلیس به نسبت 1 به 50 در سالین 0.9 درصد، محلول 2 درصد سرم انسانی را در سالین 0.9% تهیه کنید.

اصول تست RPR

RPR که یک تست کارتی دایره‌ای 18 میلی‌متری است، یک تست لخته‌سازی ماکروسکوپی برای سیفلیس است. آنتی‌ژن از VDRL اصلاح شده (آزمایشگاه تحقیقات بیماری‌های مقاربتی (Venereal Disease Research Laboratory))، سوسپانسیون آنتی‌ژن حاوی کولین کلرید و EDTA برای افزایش پایداری سوسپانسیون، ذرات ذغال به صورت ریز تقسیم شده به عنوان عوامل تصویرسازی، تهیه می‌شود.

در این تست آنتی‌ژن با سرم گرم نشده روی کارت پلاستیکی مخلوط می‌شود. این تست آنتی‌بادی‌های IgM و IgG را نسبت به مواد لیپودیایی آزاد شده توسط سلول‌های آسیب دیده میزبان و همچنین احتمالاً کاردیولیپین آزاد شده از ترپونم‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. اگر آنتی‌بادی وجود داشته باشد، با ذرات لیپیدی آنتی‌ژن ترکیب و باعث آگلوتینه شدن (Agglutinate) آن‌ها می‌شود.

ذرات زغال با آنتی‌بادی‌ها کوآگلوتینه (Co-agglutinate) شده و توده‌های سیاه رنگی را روی کارت‌های سفید ایجاد می‌کنند. اگر آنتی‌بادی وجود نداشته باشد، مخلوط آزمایشی به طور یکنواخت خاکستری می‌شود.

روش تست RPR

آزمون کیفی

50 میکرولیتر از سرم یا پلاسما را با استفاده از یک دیسپنسر آزمایشگاهی یک‌بار مصرف یا یک وسیله پیپتینگ (Pipetting) ایمنی روی کارت دایره‌ای 18 میلی‌متری تست RPR قرار دهید.
سرم یا پلاسما را پخش کنید تا کل دایره را پوشش دهد. نمونه را فراتر از محدوده دایره پخش نکنید.
بطری‌های پخش‌کننده آنتی‌ژن را به آرامی تکان دهید تا ذرات دوباره معلق شود.
چند قطره سوسپانسیون آنتی‌ژن (17 میکرولیتر) را در هر کارت دایره‌ای حاوی سرم یا پلاسما پخش کنید.
سوسپانسیون را در یک جهت خوب مخلوط کنید.
کارت را به مدت 4 تا 8 دقیقه بچرخانید و لخته‌سازی را بررسی کنید.

آزمون کمی

غلظت نهایی آنتی‌بادی تمام نمونه‌های سرم را با مواد غیرواکنش‌پذیر سخت مربوط به آزمون کیفی، رقیق کنید. یک نمونه رقیق نشده (نسبت 1 به 1) و رقیق شده به نسبت‌های 1 به 2، 1 به 4، 1 به 8، 1 به 16 برای آزمایش تهیه کنید.
50 میکرولیتر سالین 0.9 درصد را در کارت‌های دایره‌ای قرار دهید. سالین را پخش نکنید.
با استفاده از یک وسیله پیپت ایمنی، 50 میکرولیتر سرم را در کارت دایره‌ای با لیبل 1 و 50 میکرولیتر سرم را در کارت دایره‌ای با لیبل 2 قرار دهید. نمک و سرم را در کارت‌ها مخلوط کنید.
50 میکرولیتر را از کارت دایره‌ای 2 (کارت دایره‌ای رقیق شده با نسبت 1 به 2) به کارت دایره‌ای 3 انتقال دهید و مخلوط کنید.
50 میکرولیتر را از کارت دایره‌ای 3 (کارت دایره‌ای رقیق شده با نسبت 1 به 4) به کارت دایره‌ای 4 انتقال دهید و مخلوط کنید.
به همین ترتیب 50 میکرولیتر را از کارت دایره‌ای 4 (کارت دایره‌ای رقیق شده با نسبت 1 به 8) به کارت دایره‌ای 5 (کارت دایره‌ای رقیق شده با نسبت 1 به 16) منتقل کنید و مخلوط کنید. سپس 50 میکرولیتر از کارت دایره‌ای 5 را دور بریزید.
سرم‌ها را با استفاده از دیسپنسرهای تمیز پخش کنید تا کل کارت دایره‌ای پوشش داده شود.
بطری‌های توزیع کننده را به آرامی تکان دهید تا ذرات آنتی‌ژن دوباره معلق شوند.
به هر کارت دایره‌ای (17 میکرولیتر) سوسپانسیون آنتی‌ژن اضافه کنید.
کارت را در روتاتور (Rotator) به مدت 8 دقیقه با ولتاژ 100 و سرعت 2rpm زیر پوشش مرطوب کننده قرار دهید.
کارت را از روتاتور خارج کنید و با دست جلو عقب کنید (سه یا چهار حرکت عقب جلو) تا به افتراق نمونه‌های غیر واکنش‌پذیر از به صورت حداقلی واکنش‌پذیر کمک کنید.

تفسیر نتایج تست RPR

نتیجه مثبت (واکنش‌پذیر): انباشتگی توده (مشخصه انباشتگی از واکنش‌پذیری نشان‌دار و شدید (واکنش‌پذیر) تا واکنش‌پذیری متوسط تا واکنش‌پذیری خفیف (R) اما قطعی (از کم تا متوسط)).
نتیجه منفی (غیر واکنش‌پذیر): بدون توده یا زبری جزئی.

توجه: نتیجه تست RPR منفی به این معنی نیست که بیمار مبتلا به سیفلیس نیست، به خصوص اگر اخیرا در معرض آن قرار گرفته باشد. ممکن است چند هفته طول بکشد تا آنتی‌بادی‌ها به سطوح تشخیص در خون برسند. در نتیجه تکرار تست RPR ممکن است در یک تاریخ بعدتر، مورد نیاز باشد.

تست RPR به عنوان یک تست غربالگری استفاده می‌شود که در حدود 70 درصد از موارد سیفلیس اولیه و 98 درصد از موارد سیفلیس ثانویه را درست تشخیص می‌دهد.
تست کارتی RPR کمکی در تشخیص سیفلیس است. ارزش پیش‌بینی تست کارتی RPR در تشخیص سرولوژیکی سیفلیس، زمانی که با تست ترپونمال واکنش‌پذیر ترکیب شد افزایش یافت.
تست کارتی RPR واکنش‌پذیر نشان دهنده وجود عفونت در گذشته یا در زمان حال با ترپونم‌های بیماری‌زا است. با این حال نتیجه این تست ممکن است یک واکنش مثبت کاذب نیز باشد. نتیجه مثبت کاذب می‌تواند ناشی از خطای آزمایشگاهی و همچنین وجود آنتی‌بادی سرم غیر مرتبط با عفونت سیفلیس باشد.
تست RPR را می‌توان به صورت کمی با رقیق کردن سرم بیمار در نرمال سالین، استفاده کرد. غلظت آنتی‌بادی ریاگین منعکس کننده فعالیت بیماری است. افزایش چهار برابری یا بیشتر در غلظت آنتی‌بادی ریاگین معمولاً در هنگام پیشرفت سیفلیس اولیه رخ می‌دهد. این تست حساسیت 60 تا 70 درصدی در مرحله اولیه سیفلس دارد و حساسیت 100 درصدی و غلظت آنتی‌بادی 1 به 32 یا بالاتر در سیفلیس ثانویه دیده می‌شود.
تست RPR معمولاً 6 تا 18 ماه پس از درمان مؤثر سیفلیس، بسته به مرحله بیماری که در آن درمان انجام می‌شود، غیر واکنش‌پذیر می‌شود.
تست RPR ممکن است در غلظت آنتی‌بادی پایین، زمانی که درمان دیر شروع شده، مثبت باشد. در سیفلیس دیررس ( ضایعات قلبی عروقی، عصبی یا از جنس گوم (Gumma)) ممکن است غلظت آنتی‌بادی افزایش یابد. در برخی موارد نوروسیفلیس (Neurosyphilis)، تست RPR در سرم ممکن است غیر واکنش‌پذیر اما با CSF مثبت باشد.
تست کارتی RPR غیر واکنش‌پذیر بدون شواهد بالینی سیفلیس، ممکن است نشان دهد که عفونت فعلی یا عفونت درمان شده موثری وجود ندارد. شواهد بالینی در مرحله اولیه سیفلیس، در سیفلیس ثانویه در اثر واکنش پروزون (Prozone) و در برخی از مواد سیفلیس دیررس دیده می‌شود.
این تست عفونت سیفلیس را در دوران نقاهت تشخیص نمی‌دهد.

محدودیت‌های تست RPR

تست کارتی RPR را نمی‌توان در مایعات نخاعی استفاده کرد.
واکنش پروزون ممکن است گاهی اوقات رخ دهد. در واکنش پروزون، مهار کامل یا جزئی واکنش‌پذیری با سرم رقیق نشده رخ می‌دهد (حداکثر واکنش‌پذیری فقط با سرم رقیق شده به دست می‌آید). پدیده پروزون ممکن است آنقدر برجسته باشد که در آزمون کیفی تنها یک قرائت ناصحیح توسط سرمی ایجاد شود که در صورت رقیق شدن به شدت واکنش‌پذیری از خود نشان می‌دهد. تمام نمونه‌های آزمایشی که هر درجه از زبری را تولید می‌کنند، باید با استفاده از روش کیفی مجددا آزمایش شوند. علاوه بر این، زمانی که پزشک مشکوک به سیفلیس است، یک نمونه باید برای پروزون آزمایش شود، حتی اگر تست RPR کیفی، غیر واکنش‌پذیر باشد.
واکنش مثبت کاذب بیولوژیکی به عنوان آنتی‌ژن کاردیولیپین عمدتاً در نمونه افراد مبتلا به بیماری خودایمنی (SLE، یک اختلال روماتیسمی)، جذام و مالاریا و اعتیاد به مواد مخدر تزریقی رخ می‌دهد.
تست RPR ممکن است در افرادی از مناطقی که بیماری یاز (Yaws)، پینتا (Pinta) یا سیفلیس در آن‌ها بومی است، مثبت (واکنش‌پذیر) باشد. به طور کلی، غلظت آنتی‌بادی‌های باقی‌مانده از این عفونت کمتر از 1 به 8 خواهد بود.
تست RPR را نمی‌توان در جای گرم و دارای گرد و غبار انجام داد.
غلظت آنتی‌بادی‌های تست غیر ترپونمال در افرادی که در مراحل نهفته یا دیررس سیفلیس تحت درمان قرار گرفته‌اند یا دوباره آلوده شده‌اند، به همان سرعت مربوط به افرادی که در مراحل اولیه اولین عفونت هستند، کاهش نمی‌یابد.

همچنین بخوانید:

منبع

مترجم: صادق حسینی‌کیا

از این مطلب چقدر راضی بودید؟

روی ستاره کلیک کنید تا نظرتون ثبت بشه