تفاوت بین سرطان در بزرگسالان و کودکان چیست؟

مقدمه‌ای بر تفاوت بین سرطان در بزرگسالان و کودکان

سرطان زمانی شروع می‌شود که سلول‌های بدن شروع به رشد خارج از کنترل می‌کنند. سلول‌ها تقریباً در هر قسمت از بدن می‌توانند به سرطان تبدیل شوند و سپس به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند. اگرچه این موضوع در مورد سرطان‌های دوران کودکی و بزرگسالی صادق است اما تفاوت‌هایی در انواع سرطان‌هایی که کودکان تمایل به ابتلا به آن‌ها دارند و همچنین نوع‌ درمان آن‌ها وجود دارد.

انواع سرطان‌ها متفاوت است

انواع سرطان‌هایی که در کودکان ایجاد می‌شود اغلب با انواعی که در بزرگسالان ایجاد می‌شوند، متفاوت است. برخلاف بسیاری از سرطان‌ها در بزرگسالان، سرطان‌های دوران کودکی ارتباط قوی با ‌عوامل خطرزازای محیطی یا سبک زندگی ندارند و تنها تعداد کمی از سرطان‌های دوران کودکی ناشی از تغییرات DNA (ژن) است که از والدین به فرزندشان منتقل می‌شود.

روند درمان اغلب موفقیت آمیزتر است

به استثنای برخی موارد، سرطان‌های دوران کودکی به درمان‌های خاص بهتر پاسخ می‌دهند. این ممکن است به دلیل تفاوت در خود سرطان‌ها و همچنین به این دلیل باشد که کودکان اغلب درمان‌های شدیدتری دریافت می‌کنند. همچنین، کودکان معمولاً بسیاری از سایر مشکلات سلامتی را که بزرگسالان مبتلا به سرطان ممکن است داشته باشند، ندارند که اغلب در طول درمان بدتر می‌شوند.

عوارض جانبی طولانی مدت بیشتر نگران کننده است

از سوی دیگر، بدن کودکان هنوز در حال رشد است و احتمال دارد که عوارض جانبی ناشی از برخی از انواع درمان را داشته باشند. به عنوان مثال، کودکان (به ویژه کودکان بسیار کوچک) بیشتر تحت تاثیر ‌پرتو درمانی قرار دارند. بسیاری از درمان‌های سرطان نیز می‌توانند عوارض جانبی طولانی‌مدتی ایجاد کنند، بنابراین کودکانی که سرطان داشته ‌اند، تا پایان عمر به پیگیری دقیق نیاز دارند.

کودکان مبتلا به سرطان در مراکز سرطان کودکان درمان می‌شوند

در ایالات متحده، اکثر کودکان و نوجوانان مبتلا به سرطان در مرکزی که عضو گروه انکولوژی کودکان (Children’s Oncology Group یا COG) است، درمان می‌شوند. همه این مراکز با یک دانشگاه یا بیمارستان کودکان مرتبط هستند. این مراکز این مزیت را ارائه می‌دهند که توسط تیمی از متخصصان که تفاوت‌های بین سرطان بزرگسالان و دوران کودکی و همچنین نیازهای منحصر به ‌فرد کودکان و نوجوانان مبتلا به سرطان و خانواده‌هایشان را می‌دانند، درمان می‌شوند.

این تیم معمولاً شامل انکولوژیست‌های اطفال (پزشکان سرطان دوران کودکی)، جراحان، انکولوژیست‌های ‌پرتو درمانی، پرستاران انکولوژی کودکان، دستیاران پزشک (PAs) و پزشکان پرستار (NPs) می‌شود. همانطور که در مورد درمان سرطان دوران کودکی بیشتر آموختیم، انجام درمان توسط متخصصان در این زمینه اهمیت بیشتری پیدا کرده است.

این مراکز همچنین دارای روانشناس، مددکار اجتماعی، متخصص زندگی کودک، متخصص تغذیه، توانبخش و فیزیوتراپ و مربیانی هستند که می‌توانند کل خانواده را حمایت و آموزش دهند.

هر زمان که کودکی مبتلا به سرطان تشخیص داده می‌شود، این بیماری بر روی همه اعضای خانواده و تقریباً تمام جنبه‌های زندگی خانواده تأثیر می‌گذارد.

آمارهای کلیدی برای سرطان‌های دوران کودکی

سرطان در کودکان چقدر شایع است؟

در سال 2023 حدود 9910 کودک زیر 15 سال در ایالات متحده به سرطان مبتلا شدند. میزان سرطان در دوران کودکی در چند دهه گذشته اندکی افزایش یافته است، اما از سال 2010 به ثبات رسیده است.

میزان بقای کودکان مبتلا به سرطان

به دلیل پیشرفت‌های عمده درمان در دهه‌های اخیر، 85 درصد از کودکان مبتلا به سرطان اکنون 5 سال یا بیشتر زنده می‌مانند. به طور کلی، از اواسط دهه 1970، زمانی که میزان بقای 5 ساله حدود 58 درصد بود، این افزایش بسیار زیاد است. با این حال، میزان بقا بسته به نوع سرطان و سایر عوامل می‌تواند بسیار متفاوت باشد. نرخ بقای نوع خاصی از سرطان دوران کودکی را می‌توان در مطالب ما برای آن نوع سرطان یافت.

مرگ و میر در کودکان مبتلا به سرطان

پس از تصادفات، سرطان دومین عامل مرگ و میر کودکان 1 تا 14 ساله است. پیش بینی می‌شود در سال 2023 حدود 1040 کودک زیر 15 سال بر اثر سرطان جان خود را از دست بدهند.

انواع سرطان که در کودکان ایجاد می‌شود

انواع سرطان‌هایی که اغلب در کودکان رخ می‌دهد با سرطان‌هایی که در بزرگسالان مشاهده می‌شوند، متفاوت است. شایع ترین سرطان‌های کودکان عبارتند از:

• سرطان خون (Leukemia)
• تومورهای مغز و نخاع (Brain and spinal cord tumors)
• نوروبلاستوما (Neuroblastoma)
• تومور ویلمز (Wilms tumor)
• لنفوم (Lymphoma، شامل هوچکین و غیر هوچکین)
• رابدومیوسارکوم (Rhabdomyosarcoma)
• رتینوبلاستوما (Retinoblastoma)
• سرطان استخوان (از جمله استئوسارکوم یا osteosarcoma و سارکوم یوینگ یا Ewing sarcoma)

انواع دیگر سرطان‌ها در کودکان نادر است اما گاهی اوقات اتفاق می‌افتد. در موارد بسیار نادر، کودکان حتی ممکن است به سرطان‌هایی مبتلا شوند که در بزرگسالان بسیار شایع تر است.

سرطان خون (Leukemia)

لوسمی‌ها که سرطان‌های مغز استخوان و خون هستند، شایع ترین سرطان‌های دوران کودکی هستند.‌ آن‌ها حدود 28 درصد از کل سرطان‌ها را در کودکان تشکیل می‌دهند. شایع ترین انواع در کودکان لوسمی لنفوسیتی حاد (acute lymphocytic leukemia یا ALL) و لوسمی حاد میلوئیدی (acute myeloid leukemia یا AML) است. این لوسمی‌ها می‌توانند باعث درد استخوان و مفاصل، خستگی، ضعف، رنگ پریدگی پوست، خونریزی یا کبودی، تب، کاهش وزن و سایر علائم شوند.

لوسمی‌های حاد می‌توانند به سرعت رشد کنند، بنابراین به محض یافتن نیاز به درمان (معمولاً با شیمی ‌درمانی) دارند.

تومورهای مغز و نخاع (Brain and spinal cord tumors)

تومورهای مغز و نخاع دومین سرطان شایع در کودکان هستند که حدود 26 درصد از سرطان‌های دوران کودکی را تشکیل می‌دهند. انواع مختلفی از تومورهای مغزی و نخاعی وجود دارد که درمان و چشم انداز هر کدام متفاوت است.

بیشتر تومورهای مغزی در کودکان از قسمت‌های پایینی مغز مانند مخچه یا ساقه مغز شروع می‌شوند.‌ آن‌ها می‌توانند باعث سردرد، تهوع، استفراغ، تاری دید یا دوبینی، سرگیجه، تشنج، مشکل در راه رفتن یا دست زدن به اشیا و سایر علائم شوند. تومورهای نخاعی در کودکان و بزرگسالان کمتر از تومورهای مغزی است.

نوروبلاستوما (Neuroblastoma)

 

نوروبلاستوما در اشکال اولیه سلول‌های عصبی که در رویان یا جنین در حال رشد یافت می‌شوند، شروع می‌شود. حدود 6 درصد از سرطان‌های دوران کودکی نوروبلاستوم هستند. این نوع سرطان در نوزادان و کودکان خردسال ایجاد می‌شود. این بیماری در کودکان بزرگ‌تر از 10 سال نادر است. تومور می‌تواند از هر جایی شروع شود اما معمولاً از شکم (abdomen) شروع می‌شود، جایی که به صورت تورم مشاهده می‌شود. همچنین می‌تواند علائم دیگری مانند درد استخوان و تب را ایجاد کند.

تومور ویلمز (Wilms tumor)

تومور ویلمز (که نفروبلاستوما یا nephroblastoma نیز نامیده می‌شود) در یک یا به ندرت هر دو کلیه شروع می‌شود. اغلب در کودکان 3 تا 4 ساله دیده می‌شود و در کودکان بزرگتر و بزرگسالان غیر معمول است. می‌تواند به صورت تورم یا توده در شکم (abdomen) ظاهر شود. گاهی اوقات ممکن است کودک علائم دیگری مانند تب، درد، حالت تهوع یا کم اشتهایی داشته باشد. تومور ویلمز حدود 5 درصد از سرطان‌های دوران کودکی را تشکیل می‌دهد.

لنفوم‌ها (Lymphomas)

لنفوم‌ها در سلول‌های سیستم ایمنی به نام لنفوسیت‌ها (lymphocytes) شروع می‌شوند. این سرطان‌ها اغلب در غدد لنفاوی یا سایر بافت‌های لنفاوی مانند لوزه‌ها یا تیموس شروع می‌شوند.‌ آن‌ها همچنین می‌توانند بر مغز استخوان و سایر اندام‌ها تأثیر بگذارند. علائم بستگی به محل شروع سرطان دارد و می‌تواند شامل کاهش وزن، تب، تعریق، خستگی (fatigue) و توده (غدد لنفاوی متورم) زیر پوست در گردن، زیر بغل یا کشاله ران باشد.

2 نوع اصلی لنفوم عبارتند از: لنفوم هوچکین یا Hodgkin lymphoma (که گاهی بیماری هوچکین نامیده می‌شود) و لنفوم غیر هوچکین یا non-Hodgkin lymphoma. هر دو نوع در کودکان و بزرگسالان رخ می‌دهد.

لنفوم هوچکین حدود 3 درصد از سرطان‌های دوران کودکی را تشکیل می‌دهد. اگرچه در اوایل بزرگسالی (معمولاً در افراد 20 ساله) و اواخر بزرگسالی (پس از 55 سالگی) شایع تر است. لنفوم هوچکین در کودکان کمتر از 5 سال نادر است. این نوع سرطان در کودکان و بزرگسالان بسیار مشابه است، از جمله اینکه کدام نوع درمان بهترین اثر را دارد.

لنفوم غیر هوچکین حدود 5 درصد از سرطان‌های دوران کودکی را تشکیل می‌دهد. احتمال بروز آن در کودکان کوچکتر از لنفوم هوچکین بیشتر است اما هنوز در کودکان کمتر از 3 سال نادر است. شایع ترین انواع لنفوم غیر هوچکین در کودکان با بزرگسالان متفاوت است. این سرطان‌ها اغلب به سرعت رشد می‌کنند و نیاز به درمان شدید دارند اما نسبت به اکثر لنفوم‌های غیر هوچکین در بزرگسالان بهتر به درمان پاسخ می‌دهند.

رابدومیوسارکوم (Rhabdomyosarcoma)

رابدومیوسارکوم در سلول‌هایی شروع می‌شود که به طور معمول به ماهیچه‌های اسکلتی تبدیل می‌شوند. (این‌ها ماهیچه‌هایی هستند که برای حرکت دادن قسمت‌هایی از بدنمان آن‌ها را کنترل می‌کنیم.) این نوع سرطان می‌تواند تقریباً در هر نقطه‌ای از بدن از جمله سر و گردن، کشاله ران، شکم (abdomen)، لگن یا در بازو یا پا شروع شود. ممکن است باعث درد، تورم (یک توده) یا هر دو شود. این شایع ترین نوع سارکوم بافت نرم در کودکان است. حدود 3 درصد از سرطان‌های دوران کودکی را تشکیل می‌دهد.

رتینوبلاستوما (Retinoblastoma)

رتینوبلاستوما یک سرطان چشم است. حدود 2 درصد از سرطان‌های دوران کودکی را تشکیل می‌دهد. معمولاً در کودکان حدود 2 سال رخ می‌دهد و به ندرت در کودکان بزرگتر از 6 سال دیده می‌شود.

رتینوبلاستوما معمولاً به این دلیل یافت می‌شود که والدین یا پزشک متوجه می‌شوند که چشم کودک غیرعادی به نظر می‌رسد. به طور معمول هنگامی که به چشم کودک نور می‌تابید (یا عکس فلاش می‌گیرید)، مردمک (نقطه تیره در مرکز چشم) به دلیل وجود خون در رگ‌های پشت چشم قرمز به نظر می‌رسد. در چشم مبتلا به رتینوبلاستوما، مردمک اغلب سفید یا صورتی به نظر می‌رسد.

سرطان‌های استخوان (Bone cancers)

سرطان‌هایی که از استخوان‌ها شروع می‌شوند (سرطان‌های اولیه استخوان) اغلب در کودکان بزرگتر و نوجوانان رخ می‌دهند اما می‌توانند در هر سنی ایجاد شوند.‌ آن‌ها حدود 3 درصد از سرطان‌های دوران کودکی را تشکیل می‌دهند.

دو نوع اصلی سرطان استخوان اولیه در کودکان رخ می‌دهد:

1. استئوسارکوم (Osteosarcoma) در نوجوانان شایع‌تر است و معمولاً در مناطقی که استخوان به سرعت در حال رشد است، مانند نزدیک انتهای استخوان‌های پا یا بازو ایجاد می‌شود. اغلب باعث درد استخوان می‌شود که در شب یا با فعالیت بدتر می‌شود. همچنین می‌تواند باعث تورم در ناحیه اطراف استخوان شود.
2. سارکوم یوینگ (Ewing sarcoma) نوع کمتر رایجی از سرطان استخوان است. اغلب در نوجوانان جوان دیده می‌شود.

رایج‌ترین مکان‌هایی که برای شروع آن انجام می‌شود، استخوان‌های لگن (hip)، دیواره قفسه سینه (مانند دنده‌ها یا تیغه‌های شانه) یا وسط استخوان‌های ساق پا هستند. علائم می‌تواند شامل درد و تورم استخوان باشد.

‌عوامل خطرزا و علل سرطان دوران کودکی

‌عامل خطرزا هر چیزی است که شانس ابتلا به بیماری مانند سرطان را افزایش دهد. سرطان‌های مختلف ‌عوامل خطرزا متفاوتی دارند.

‌عوامل خطرزای سبک زندگی و محیطی

در بزرگسالان، ‌عوامل خطرزا مرتبط با سبک زندگی، مانند سیگار کشیدن، اضافه وزن، ورزش نکردن کافی، خوردن رژیم غذایی ناسالم و نوشیدن الکل نقش مهمی در بسیاری از انواع سرطان دارند اما عوامل سبک زندگی معمولاً سال‌ها طول می‌کشد تا بر خطر سرطان تأثیر بگذارند و تصور نمی‌شود که نقش زیادی در سرطان‌های دوران کودکی ایفا کنند.

چند عامل محیطی، مانند قرار گرفتن در معرض پرتو، با برخی از انواع سرطان‌های دوران کودکی مرتبط است. برخی از مطالعات همچنین نشان داده اند که برخی از موارد قرار گرفتن کودک در معرض والدین (مانند سیگار کشیدن) ممکن است خطر ابتلا به سرطان‌های خاص را در کودک افزایش دهند اما مطالعات بیشتری برای کشف این پیوندهای احتمالی مورد نیاز است. تاکنون ثابت نشده است که بیشتر سرطان‌های دوران کودکی علل محیطی داشته باشند.

تغییرات در ژن‌ها

در سال‌های اخیر، دانشمندان شروع به درک این موضوع کرده‌اند که چگونه تغییرات خاصی در DNA درون سلول‌های ما می‌تواند باعث تبدیل‌ آن‌ها به سلول‌های سرطانی شود. DNA ماده شیمیایی است که ژن‌های ما را می‌سازد که تقریباً هر کاری را که سلول‌های ما انجام می‌دهند، کنترل می‌کند. ما معمولا شبیه والدین خود هستیم زیرا‌ آن‌ها منبع DNA ما هستند اما DNA چیزی بیش از ظاهر ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین بر خطرات ما برای ابتلا به برخی بیماری‌ها، از جمله برخی از انواع سرطان، تأثیر می‌گذارد.

برخی از ژن‌ها زمان رشد سلول‌های ما، تقسیم به سلول‌های جدید و مرگ را کنترل می‌کنند.

• ژن‌هایی که به رشد، تقسیم یا زنده ماندن سلول‌ها کمک می‌کنند، انکوژن (oncogenes) نامیده می‌شوند.
• ژن‌هایی که تقسیم سلولی را کند می‌کنند، اشتباهات در DNA سلول را ترمیم می‌کنند یا باعث می‌شوند سلول‌ها در زمان مناسب بمیرند، ژن‌های سرکوب کننده تومور (tumor suppressor genes) نامیده می‌شوند.

سرطان‌ها می‌توانند ناشی از تغییرات DNA باشند که انکوژن‌ها را روشن نگه می‌دارد یا ژن‌های سرکوب کننده تومور را خاموش می‌کند.

جهش‌های ژنی ارثی (Inherited) در مقابل اکتسابی (acquired)

برخی از کودکان تغییرات DNA (جهش) را از والدین به ارث می‌برند که خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان را در‌ آن‌ها افزایش می‌دهد. این تغییرات در تمام سلول‌های بدن کودک وجود دارند و اغلب می‌توان‌ آن‌ها را در DNA سلول‌های خونی یا سایر سلول‌های بدن آزمایش کرد. برخی از این تغییرات DNA تنها با افزایش خطر ابتلا به سرطان مرتبط هستند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند باعث ایجاد سندرم‌هایی شوند که شامل سایر مشکلات سلامتی یا رشدی نیز می‌شود.

اما بیشتر سرطان‌های دوران کودکی ناشی از تغییرات ارثی DNA نیستند.‌ آن‌ها نتیجه تغییرات DNA هستند که در اوایل زندگی کودک، گاهی حتی قبل از تولد اتفاق می‌افتند. هر بار که یک سلول به 2 سلول جدید تقسیم می‌شود، باید DNA خود را کپی کند. این فرآیند کامل نیست و گاهی اوقات خطاهایی رخ می‌دهد، به خصوص زمانی که سلول‌ها به سرعت در حال رشد هستند.

این نوع جهش ژنی می‌تواند در هر زمانی از زندگی اتفاق بیفتد و جهش اکتسابی (acquired mutation) نامیده می‌شود. جهش‌های اکتسابی فقط در سلول‌های سرطانی فرد هستند و به فرزندانشان منتقل نمی‌شوند.

گاهی اوقات علل تغییرات ژنی در برخی از سرطان‌های بالغ شناخته شده است (مانند مواد شیمیایی سرطان زا در دود سیگار) اما علل تغییرات DNA در اکثر سرطان‌های دوران کودکی مشخص نیست. برخی ممکن است دلایل بیرونی مانند قرار گرفتن در معرض تابش را داشته باشند و برخی دیگر ممکن است دلایلی داشته باشند که هنوز پیدا نشده اند. اما بسیاری از‌ آن‌ها احتمالاً نتیجه رویدادهای تصادفی هستند که گاهی اوقات در داخل سلول اتفاق می‌افتند، بدون اینکه علت خارجی داشته باشند.

آیا می‌توان از سرطان‌های دوران کودکی پیشگیری کرد؟

بر خلاف بسیاری از سرطان‌های بزرگسالان، ‌عوامل خطرزا مرتبط با سبک زندگی (مانند سیگار کشیدن) نقش زیادی در خطر ابتلا به سرطان کودک ندارند. چند عامل محیطی، مانند قرار گرفتن در معرض پرتو، با افزایش خطر ابتلا به برخی از سرطان‌های دوران کودکی مرتبط است اما در برخی موارد قرار گرفتن در معرض اشعه ممکن است اجتناب ناپذیر باشد، مانند زمانی که کودک برای درمان سرطان دیگری نیاز به ‌پرتو درمانی داشته باشد.

اگر فرزندتان به سرطان مبتلا شد، مهم است بدانید که بعید است شما یا فرزندتان کاری برای پیشگیری از آن انجام دهید.

به ندرت، یک کودک ممکن است تغییرات ژنی را به ارث ببرد که احتمال ابتلای او به نوع خاصی از سرطان را افزایش دهد. در چنین مواردی، پزشکان ممکن است گاهی اوقات جراحی پیشگیرانه را برای برداشتن یک عضو توصیه کنند، قبل از اینکه سرطان فرصتی برای ایجاد آن پیدا کند اما باز هم این بسیار نادر است.

یافتن سرطان در کودکان

غربالگری سرطان در کودکان

غربالگری (Screening) آزمایش بررسی یک بیماری مانند سرطان در افرادی است که هیچ علامتی ندارند. سرطان‌های دوران کودکی نادر هستند و هیچ آزمایش غربالگری توصیه شده ای برای بررسی سرطان در کودکانی که در معرض خطر نیستند، وجود ندارد.

برخی از کودکان به دلیل تغییرات ژنی خاصی که از والدین به ارث می‌برند، شانس بیشتری برای ابتلا به نوع خاصی از سرطان دارند. این کودکان ممکن است به معاینات پزشکی دقیق و منظم نیاز داشته باشند که شامل آزمایش‌های ویژه برای جستجوی علائم اولیه سرطان است.

علائم و نشانه‌های احتمالی سرطان در کودکان

بسیاری از سرطان‌ها در کودکان زود هنگام یا توسط پزشک کودک یا توسط والدین یا اقوام کشف می‌شوند اما تشخیص فوری سرطان در کودکان دشوار است زیرا علائم اولیه اغلب مانند مواردی است که ناشی از بیماری‌ها یا آسیب‌های شایع‌تر است. کودکان اغلب بیمار می‌شوند یا برجستگی‌ها یا کبودی‌هایی دارند که ممکن است علائم اولیه سرطان را پنهان کند. سرطان در کودکان شایع نیست اما مهم است که در صورت وجود علائم یا علائم غیرعادی که از بین نمی‌روند، کودکتان توسط پزشک معاینه شود، مانند موارد زیر:

• وجود یک توده یا تورم غیرمعمول
• رنگ پریدگی و از دست دادن انرژی غیر قابل توضیح
• کبودی یا خونریزی آسان
• درد مداوم در یک ناحیه از بدن
• لنگیدن
• تب یا بیماری بی دلیل که از بین نمی‌رود
• سردردهای مکرر، اغلب همراه با استفراغ
• تغییرات ناگهانی چشم یا بینایی
• کاهش وزن ناگهانی و بدون دلیل

بیشتر این علائم به احتمال زیاد ناشی از چیزی غیر از سرطان، مانند آسیب یا عفونت است. با این حال، اگر کودک شما هر یک از این علائم را داشت، به پزشک مراجعه کنید تا در صورت نیاز بتوان علت را پیدا کرده و آن را درمان کرد.

بسته به نوع سرطان، علائم دیگری نیز ممکن است ایجاد شوند. می‌توانید اطلاعات بیشتری در مورد علائم رایج انواع خاصی از سرطان دوران کودکی در انواع سرطان ایجاد شده در کودکان بیابید.

مراجعه به پزشک

پزشک در مورد سابقه پزشکی و علائم کودک می‌پرسد و سپس کودک شما را معاینه می‌کند. اگر سرطان ممکن است باعث علائم شود، پزشک ممکن است آزمایش‌های تصویر برداری (مانند اشعه ایکس) یا آزمایش‌های دیگر را تجویز کند. گاهی اوقات اگر یک توده یا تومور غیرطبیعی پیدا شود، ممکن است پزشک لازم باشد بخشی یا تمام آن را بردارد تا بتوان آن را زیر میکروسکوپ برای یافتن سلول‌های سرطانی بررسی کرد. این روش به عنوان بیوپسی (biopsy) شناخته می‌شود.

درمان کودکان مبتلا به سرطان

درمان سرطان دوران کودکی عمدتاً بر اساس نوع و مرحله (وسعت) سرطان است. انواع اصلی درمان مورد استفاده برای سرطان دوران کودکی عبارتند از:

• عمل جراحی (Surgery)
• پرتو درمانی (Radiation therapy)
• شیمی درمانی (Chemotherapy یا chemo)

برخی از انواع سرطان‌های دوران کودکی ممکن است با شیمی درمانی با دوز بالا (high-dose chemo) و سپس پیوند سلول‌های بنیادی (stem cell transplant) درمان شوند. انواع جدیدتر درمان، مانند داروهای درمانی هدفمند (targeted therapy drugs) و ایمونوتراپی (immunotherapy)، در درمان برخی از انواع سرطان دوران کودکی اهمیت فزاینده ای پیدا می‌کنند.

اغلب بیش از یک نوع درمان استفاده می‌شود

به استثنای برخی موارد، سرطان‌های دوران کودکی به درمان‌های خاصی مانند شیمی درمانی بهتر پاسخ می‌دهند. این ممکن است به این دلیل باشد که این سرطان‌ها به سرعت رشد می‌کنند (و شیمی درمانی در برابر سرطان‌های سریع الرشد بهتر عمل می‌کند). بدن کودکان نیز معمولا بهتر از بدن بزرگسالان قادر به بهبودی پس از دریافت دوزهای بالاتر شیمی درمانی است. استفاده از درمان‌های شدیدتر به پزشکان شانس بیشتری را برای درمان موثر سرطان می‌دهد اما همچنین می‌تواند منجر به عوارض جانبی کوتاه مدت و بلند مدت شود.

بر خلاف شیمی درمانی، ‌پرتو درمانی اغلب می‌تواند عوارض جانبی جدی تری در کودکان (به ویژه کودکان بسیار کوچک) نسبت به بزرگسالان ایجاد کند، بنابراین استفاده از آن گاهی اوقات نیاز به محدود شدن دارد. پزشکان تمام تلاش خود را می‌کنند تا نیاز به درمان شدید را با تمایل به محدود کردن عوارض جانبی تا حد امکان متعادل کنند.

تیم درمان سرطان

کودکان مبتلا به سرطان و خانواده‌هایشان نیازهای ویژه‌ای دارند که می‌توان‌ آن‌ها را به بهترین نحو در مراکز سرطان کودکان برآورده کرد. درمان سرطان دوران کودکی در این مراکز با هماهنگی تیمی از متخصصان انجام می‌شود که تفاوت‌های سرطان بزرگسالان و کودکان و همچنین نیازهای منحصر به فرد کودکان مبتلا به سرطان و خانواده‌های‌ آن‌ها را می‌دانند. این تیم معمولا شامل موارد زیر هستند:

• انکولوژیست‌های کودکان: پزشکانی که در استفاده از داروها برای درمان کودکان مبتلا به سرطان تخصص دارند.
• جراحان اطفال: پزشکانی که در انجام جراحی در کودکان تخصص دارند.
• انکولوژیست‌های پرتو درمانی: پزشکانی که در استفاده از پرتو برای درمان سرطان تخصص دارند.
• پرستاران انکولوژی کودکان: پرستارانی که در مراقبت از کودکان مبتلا به سرطان تخصص دارند.
• کمک پرستاران (NPs) و دستیاران پزشک (PAs): پرستاران و سایر متخصصان بهداشتی که به طور ویژه آموزش دیده و دارای مجوز برای طبابت در کنار پزشکان هستند.

این تیم همچنین می‌تواند شامل بسیاری از متخصصان بهداشتی دیگر باشد. مراکز سرطان کودکان دارای روانشناس، مددکار اجتماعی، متخصص زندگی کودک، متخصص تغذیه، توانبخش و فیزیوتراپیست و مربیانی هستند که می‌توانند از کل خانواده حمایت و مراقبت کنند.

دریافت بهترین درمان ممکن

امروزه اکثر کودکان مبتلا به سرطان در مراکز تخصصی سرطان کودکان درمان می‌شوند. این مراکز اغلب اعضای گروه انکولوژی کودکان (COG) هستند. رفتن به بیمارستانی که در درمان سرطان دوران کودکی تخصص دارد، به کودک کمک می‌کند تا بهترین درمان سرطان موجود را دریافت کند.

این مراکز با انجام کارآزمایی‌های بالینی (مطالعات درمان‌های نوید بخش) به روزترین درمان را ارائه می‌دهند. مراکز سرطان کودکان اغلب آزمایش‌های بالینی زیادی را در هر زمان انجام می‌دهند و در واقع اکثر کودکانی که در این مراکز درمان می‌شوند، در یک کارآزمایی بالینی به عنوان بخشی از روند درمان خود شرکت می‌کنند.

کارآزمایی‌های بالینی یکی از راه‌های دریافت مراقبت‌های پیشرفته سرطان برای فرزندتان است.‌ آن‌ها ممکن است تنها راه دسترسی به برخی درمان‌های جدیدتر باشند.‌ آن‌ها همچنین بهترین راه برای پزشکان برای یادگیری روش‌های بهتر برای درمان سرطان هستند. با این حال، ممکن است برای هر کودکی مناسب نباشند. با تیم مراقبت از سرطان فرزندتان صحبت کنید تا در مورد آزمایشات بالینی احتمالی فرزندتان بیاموزید و در مورد مزایا و معایب ثبت نام در یکی از‌ آن‌ها سوال بپرسید.

اگر فرزند شما واجد شرایط یک کارآزمایی بالینی باشد، این به شما بستگی دارد که فرزندتان را در آن وارد کنید (ثبت نام کنید). کودکان بزرگتر که می‌توانند بیشتر بفهمند، معمولاً باید قبل از پذیرفته شدن رضایت والدین با شرکت در کارآزمایی بالینی موافقت کنند.

بعد از درمان سرطان دوران کودکی

در طول درمان سرطان، اکثر خانواده‌ها عمدتاً نگران جنبه‌های روزانه درمان و غلبه بر سرطان هستند. پس از درمان، نگرانی‌ها به سمت اثرات طولانی مدت سرطان و درمان آن و نگرانی در مورد عود سرطان تغییر می‌کند.

مطمئناً برای خانواده‌ها طبیعی است که بخواهند سرطان و درمان آن را پشت سر بگذارند و به زندگی ای برگردند که حول محور سرطان نمی‌چرخد اما درک این نکته مهم است که مراقبت از نزدیک بخش اصلی این فرآیند است که بهترین شانس را برای بهبودی و بقای طولانی مدت به کودکان ارائه می‌دهد.

پس از پایان دوره درمان، تیم مراقبت‌های بهداشتی برنامه پیگیری را تنظیم می‌کند. برای سال‌های متمادی پس از درمان، بسیار مهم است که کودکان معاینات پیگیری منظم با تیم مراقبت از سرطان داشته باشند. با گذشت زمان، خطر عود سرطان کاهش می‌یابد. مراجعه به پزشک ممکن است کمتر مورد نیاز باشد اما همچنان مهم است زیرا برخی از عوارض جانبی درمان ممکن است تا سال‌ها بعد ظاهر نشوند.

به دلیل پیشرفت‌های عمده در درمان، تعداد بیشتری از کودکان تحت درمان سرطان در حال حاضر تا بزرگسالی زنده می‌مانند اما درمان‌ها ممکن است بر سلامت کودکان در مراحل بعدی زندگی تأثیر بگذارند، بنابراین در سال‌های اخیر توجه به اثرات سلامتی‌ آن‌ها با افزایش سن بیشتر به یک نگرانی تبدیل شده است. هر چه زودتر هر مشکلی تشخیص داده شود، احتمال بیشتری وجود دارد که بتوان‌ آن‌ها را به طور موثر درمان کرد.

بازماندگان سرطان دوران کودکی تا حدی در معرض خطر چندین اثر احتمالی دیر هنگام و طولانی مدت درمان سرطان خود هستند. مهم است که با تیم پزشکی فرزندتان درباره این اثرات احتمالی صحبت کنید. خطرات برای هر کودک به عوامل مختلفی مانند نوع سرطان، درمان‌های خاص سرطان مورد استفاده، دوزهای درمان سرطان و سن کودک در زمان درمان بستگی دارد. بسیار مهم است که در مورد عوارض جانبی احتمالی دیرهنگام با تیم مراقبت بهداشتی فرزندتان صحبت کنید و مطمئن شوید که برنامه ای برای مراقبت از این مشکلات و درمان‌ آن‌ها در صورت نیاز وجود دارد. برخی از عوارض احتمالی دیرهنگام درمان سرطان عبارتند از:

• مشکلات قلبی یا ریوی (به دلیل داروهای شیمی درمانی خاص یا ‌پرتو درمانی در ناحیه قفسه سینه)
• کندی یا تاخیر در رشد و تکامل (در استخوان‌ها یا به طور کلی)
• تغییرات در رشد جنسی و توانایی بچه دار شدن
• مشکلات یادگیری
• افزایش خطر ابتلا به سرطان‌های دیگر در مراحل بعدی زندگی

گروه انکولوژی کودکان (COG) برای کمک به افزایش آگاهی در مورد اثرات دیررس و بهبود مراقبت‌های بعدی بازماندگان سرطان دوران کودکی، دستورالعمل‌های پیگیری طولانی مدت را برای بازماندگان سرطان دوران کودکی ایجاد کرده است. این دستورالعمل‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا بدانید چه مواردی را باید رعایت کنید، چه نوع آزمایش‌های غربالگری را باید برای بررسی مشکلات انجام دهید و چگونه می‌توان عوارض دیررس را درمان کرد.

همچنین بخوانید:

• رابدومیوسارکوم چیست؟ علائم، علل، تشخیص و درمان
• تومور ویلمز چیست؟ انواع، علائم، درمان
• نوروبلاستوما (Neuroblastoma) چیست؟ علائم، تشخیص، پیشگیری و درمان
• لوسمی حاد میلوئیدی یا AML چیست؟
• لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL یا Acute Lymphocytic Leukemia)
• لوسمی دوران کودکی (Childhood Leukemia) چیست؟

منبع

مترجم: فاطمه فریادرس