شناخت انواع خطا های بخش نمونه گیری

لازم است بدانید که حتی در صورت انجام صحیح و با دقت روشهای آنالیتیک متغیرهای مختلف ای نتایج آزمایش ها را تحت تاثیر قرار می دهد که شناسایی آن ها و استاندارد نمودن روشهای آزمایشگاهی گاهی جهت تفسیر صحیح و استفاده بهینه از داده های آزمایشگاهی ضروری است.

عموما این خطا ها به سه دسته کلی پیش از آنالیز، در حین آنالیز و پس از آنالیز دسته بندی می شوند.

قبل از آنالیز

بیشترین خطای آزمایشگاهی می تواند در مرحله قبل از آزمایش باشد که بر نتایج آزمایش موثر هستند که عبارتند از جمع آوری نمونه جابجایی و نقل و انتقال نمونه، عوامل غیر بیولوژیک نظیر شناسایی نادرست بیمار و عوامل بیولوژیک و غیر بیولوژیک عوامل فیزیولوژیک همه این عوامل سبب بروز خطای آزمایشگاهی می گردد.

عوامل فیزیولوژیکی نیز می‌تواند نتایج را تحت تاثیر قرار قرار که شامل سن و جنس، جنس نژاد، فعالیت بدنی، رژیم غذایی، مصرف الکل و سیگار، سیکل ماهیانه، چاقی، مصرف داروها و وضعیت قرارگیری بیمار ، حاملگی ، زمان و نحوه نمونه گیری می باشد.

از میان متغیرهای ذکر شده نحوه نمونه گیری از جمله عواملی است که لیست قیمت بر روی نتایج آزمایش اثر داشته که می توان با آموزش کارکنان مرتبط بسیاری از خطاهای این مرحله را کاهش داد.

در حین آنالیز

پـس از بررسـی و رعایت موارد فوق به مرحله انجام آزمایـش و آنالیـز داده ها می رسیم. برای اینکه آزمایشگاه بهترین کیفیت کار را داشته باشد تا رضایت بیماران را جلب کندلازم است تا آنالیز صحیح نمونه ها با کمترین میزان خطا انجام شود ،رعایت موارد ذیل برای رسیدن به این منظور ضروری است .در ابتدای این فرآیند نحوه درست کردن کالیبراتور ها و کنترل لیوفیلیزه و نگهداری صحیح آن زیرا تمامی این مواد رفرانس های لازم برای نتایج نهایی هستند. در ادامه باید از صحت کیت ها ،کالیبراتور ها ، نمونه کنترل و بررسی شرایط نگهداری آنها اطمینان حاصل کنیم. آب مصرفی عضو مهمی از مراحل شستشو دستگاه ها است در نتیجه بررسی آب مصرفی دستگاه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در ادامه دستگاه باید از نظر دقت و تکرار پذیری چکاپ شده باشند  عملکرد آن ها قابل استناد باشد.

در هنگام انجام آزمایش باید تلاش شود تا از ایجاد خطا های سیستماتیک و کاربری جلوگیری شود. پس از تمامی این موارد نتایج حاصل در یکی از گروه های زیر قرار می گیرد.

۱- کنترل و نمونه بیمار در رنج قابل قبول باشد .

۲-کنترل خارج از رنج قابل قبول ولی جواب نمونه ها قابل قبول باشد .

۳-کنترل در رنج خوانش قابل قبول ولی نتیجه بیمار غیر قابل قبول باشد .

۴-کنترل و نمونه بیمار غیر قابل قبول باشد .

در حالت اول جواب با توجه به نظر مسئول مربوطه ثبت می شود. در حالت سوم نیز پس از گرفتن شرح حال و یا در مواردی تکرار مجدد تست نتیجه گزارش می شود. اما در دو حالت دیگر باید مواردی مانند تاریخ انقضا کنترل و شرایط نگهداری آن، سلامت دستگاه ، امکان بروز خطای پری آنالیتیکال را در نظر بگیرید برای مثال شرایط نمونه گیری ، نحوه انتقال نمونه به آزمایشگاه،جداسازی نمونه و… و یا وجود همولیز ،ایکتریک و لیپمیک در نمونه را در نظر بگیرید. به علاوه شرایط بالینی بیمار و داروهای مصرفی بیمار بررسی شود و امکان تداخل دارویی با روش آزمایشگاهی را درنظر داشته باشید.

پس از آنالیز

خطا در این مرحله معمولا از احتمال کمتری برخوردار است و در این مرحله باید به مواردی مثل خوانا نبودن جواب و دادن جواب اشتباه به بیماران بخاطر شباهت نام و نام خانوادگی و عدم توجه به شماره پذیرش بیمار ویا خطای کاربر در هنگام جواب وارد کردن  و یا گم شدن برگه جواب و یا تاخیر در آماده کردن جواب توجه کرد.

همچنین از صفحات زیر دیدن فرمایید:
کارآموزی نمونه گیری و پذیرش آزمایشگاه بالینی
خدمات و تجهیزات آزمایشگاهی 
مطالب علمی بیشتری را در ویکی ژن مطالعه فرمایید…