مقدمه‌ای بر رنگ آمیزی سابین-فلدمن
تشخیص سرمی عفونت توکسوپلاسما گوندی (Toxoplasma gondii) به طور گسترده برای غربالگری زنان باردار به منظور جلوگیری از توکسوپلاسموز مادرزادی (Congenital toxoplasmosis) استفاده می‌شود.
تست رنگ آمیزی سابین-فلدمن اولین سیستم آزمایشی است که قادر به تشخیص و کمی‌سازی آنتی‌بادی‌های اختصاصی توکسوپلاسما گوندی در سطوح پایین و افتراق عفونت حاد و نهفته می‌باشد. این تست بر پایه سیتولیز (Cytolysis) با واسطه کمپلمان (Complement) مربوط به تاکی‌زوئیت‌های (Tachyzoite) زنده T.gondii پوشش داده شده با آنتی‌بادی است که با عدم توانایی آن‌ها در گرفتن رنگ متیلن بلو (Methylene blue) نشان داده می‌شود.
- توکسوپلاسما گوندی یک انگل تک‌یاخته درون سلولی اجباری مربوط به بسیاری از مهره‌داران از جمله انسان‌ها است. اگر مادر در دوران بارداری به توکسوپلاسما آلوده شود، این انگل می‌تواند از جفت جنین عبور کند و باعث بروز ناهنجاری‌های مادرزادی در جنین شود، اما در زنان تشخیص داده نشده باقی بماند. توکسوپلاسموز مادرزادی می‌تواند باعث سقط جنین یا مرده‌زایی شود. در بسیاری از موارد، نوزادان در بدو تولد سالم به نظر می‌رسند، اما ممکن است عواقب ناخوشایند عفونت از جمله کاهش بینایی یا نابینایی، کاهش شنوایی یا ناشنوایی، و عقب ماندگی ذهنی و روان حرکتی در آینده ایجاد شود.
تست رنگ آمیزی سابین-فلدمن یک آزمایش خنثی‌سازی حساس و اختصاصی برای توکسوپلاسموز است و به عنوان استاندارد طلایی برای تشخیص آنتی‌بادی‌های توکسوپلاسما در انسان در نظر گرفته می‌شود. این تست در اکثر آزمایشگاه‌ها انجام نمی‌شود زیرا سویه‌های بیماری‌زای زنده T.gondii برای آزمایش مورد نیاز است.
از رنگ آمیزی سابین-فلدمن در درجه اول به عنوان یک آزمایش تاییدی در آزمایشگاه‌های مرجع استفاده می‌شود.
اصول رنگ آمیزی سابین-فلدمن
هنگامی که تاکی‌زوئیت‌های زنده بیماری‌زای توکسوپلاسما گوندی با سرم معمولی انکوبه می‌شوند، تاکی‌زوئیت‌ها متورم شده و با افزودن متیلن بلو، به شدت آبی رنگ می‌شوند.
تاکی‌زوئیت‌ها هنگامی که در سرم حاوی آنتی‌بادی‌های اختصاصی توکسوپلاسما گوندی انکوبه می‌شوند، در شرایط یکسان، نازک و خارج از شکل طبیعی به نظر می‌رسند و با افزودن رنگ، رنگ نمی‌گیرند. این امر به دلیل فعال شدن سیستم کمپلمان (Complement system) و لیز (Lysis) ارگانیسم‌ها می‌باشد. رقیق‌سازی سرمی که در آن نیمی از ارگانیسم‌ها کشته نشده‌اند (رنگ‌آمیزی شده‌اند) و نیمی دیگر کشته شده‌اند (رنگ‌آمیزی نشده‌اند) به عنوان چگالی آنتی‌بادی (Antibody titre) گزارش می‌شود.
افتراق ارگانیسم‌های لیز شده از ارگانیسم‌های لیز نشده را می‌توان به آسانی زیر میکروسکوپ کنتراست فاز (Phase contrast microscopy) انجام داد، در این صورت، رنگ‌آمیزی لازم نیست.
محدودیت‌های رنگ آمیزی سابین-فلدمن
- بسیار گران، پرزحمت و وقت گیر است: تاکی‌زوئیت‌های زنده توکسوپلاسما گوندی با تلقیح در حفره صفاقی (peritoneal cavity) موش‌ها حفظ می‌شوند.
- نیاز به تکنسین مجرب دارند.
- برای کارمندان آزمایشگاه خطرناک است زیرا ممکن است در حین کار با gondii زنده بیماری‌زا به توکسوپلاسموز مبتلا شوند.
- استفاده از حیوان ممکن است از نظر اخلاقی نامطلوب باشد.
- سودمندی این روش محدود است زیرا بین عفونت فعلی و گذشته تفاوتی قائل نمی‌شود.
همچنین بخوانید:
- رنگ آمیزی پپتید هیبرید کننده کلاژن (Collagen Hybridizing Peptide Staining): اصول، اهداف، روش و محدودیت ها
- رنگ آمیزی تریکروم ویتلی (Wheatley Trichrome Staining): تعریف، اصول، روش و تفسیر نتایج
- رنگ آمیزی آیرون هماتوکسیلین (Iron-Hematoxylin Staining): اصول، روش، کاربرد و نتایج
- رنگ آمیزی اورامین-رودامین (Auramine- Rhodamine Staining): تعریف، روش کار، کاربردها و تفسیر نتایج
- رنگ آمیزی سودان بلک (Sudan Black B Staining): اصول، روش، نتایج و موارد استفاده
مترجم: صادق حسینی‌کیا
