زاپکس آگار (محیط کشت CZA): ترکیب، نتایج و کاربرد

فهرست مطالب نمایش

مقدمه‌ای بر زاپکس آگار

محیط کشت زاپکس، همچنین به نام زاپکس آگار یا زاپکس داکس (Czapek-Dox)، یک محیط رشد برای تکثیر قارچ‌ها و سایر ارگانیسم‌ها در آزمایشگاه است.
این محیط همچنین برای استفاده در روش‌های کیفی جهت کشت قارچ‌های ساپروفیت (دوست‌دار مواد گندیده یا Saprophytic)، باکتری‌های خاک و سایر میکروارگانیسم‌ها توصیه شده است.
این محیط در ابتدا توسط Czapek در سال 1902 برای کشت قارچ‌های ساپروفیت معرفی شد.
آگار زاپکس داکس با اصلاح فرمول آگار Czapek (1902-1903) و Dox (1910) توسط Thom و Church تهیه شده است. این محیط حاوی ساکارز (Sucrose) به عنوان تنها منبع کربن و نیترات به عنوان تنها منبع نیتروژن غیرآلی می‌باشد.

ترکیبات آگار زاپکس آگار

ترکیبات	گرم در لیتر
ساکارز	30
نیترات سدیم (Sodium nitrate)	2
دی‌پتاسیم فسفات (Dipotassium phosphate)	1
سولفات منیزیم (Magnesium sulfate)	0.5
کلرید پتاسیم (Potassium chloride)	0.5
فروس سولفات (Ferrous sulfate)	0.01
آگار	15

pH نهایی (در دمای 25 درجه سانتی‌گراد): 0.2±7.3

اصول محیط کشت CZA

محیط کشت زاپکس یک محیط جامد و خنثی بوده که حاوی نیترات سدیم به عنوان تنها منبع نیتروژن می‌باشد. قارچ‌ها و باکتری‌هایی که قادر به استفاده از این منبع نیتروژن غیرآلی هستند، در این محیط رشد خواهند کرد. ساکارز منبع انرژی و تنها منبع کربن، دی‌پتاسیم فسفات یک عامل بافر، کلرید پتاسیم حاوی یون‌های ضروری و سولفات منیزیم و سولفات آهن منابع کاتیون‌ها (Cation) هستند.

آماده سازی و روش استفاده از زاپکس آگار

01 گرم از زاپکس آگار را در 1000 میلی‌لیتر آب مقطر بریزید.
آن را حرارت داده تا به جوش آید و محیط کاملا حل شود.
محیط را با قرار دادن در اتوکلاو با فشار 15 پوند (121 درجه سانتی‌گراد) به مدت 15 دقیقه استریل کنید.
محیط را تا دمای 45 تا 50 درجه سانتی‌گراد خنک کنید.
آن را خوب مخلوط کرده و در پلیت‌های پتری (Petri plate) استریل بریزید.
ارگانیسم را برای آزمایش با پخش کردن نمونه روی سطح محیط آگار به صورت لایه‌ای نازک، تلقیح کنید.
محیط را به صورت هوازی در دمای 25 تا 30 درجه سانتی‌گراد به مدت 1 تا 2 هفته، انکوبه کنید.
پلیت را برای بررسی رشد ارگانیسم، در فواصل منظم بررسی کنید.
هر نوع کلنی را در محیط‌های مناسب برای ایزولاسیون زیرکشت دهید. کلنی‌ها را طبق روش‌های آزمایشگاهی تعیین شده شناسایی کنید.

روش لوله آزمایش: آگار موجود در لوله آزمایش را در یک حمام آب (Water bath) در حال جوش ذوب کرده و تا دمای 45 تا 50 درجه سانتی‌گراد خنک کنید. سپس آن را مخلوط کرده و در پتری دیش استریل بریزید و طبق دستورالعمل بالا ادامه دهید.

تفسیر نتیجه زاپکس آگار

ارگانیسم	رشد
آسپرژیلوس برازیلینسیس (Aspergillus brasiliensis)	رشد خوب
کاندیدا آلبیکنس (Candida albicans)	رشد خوب؛ کلونی‌های کرم رنگ
ساکارومایسس سرویزیه (Saccharomyces cerevisiae)	رشد خوب
آسپرژیلوس نیجر (Aspergillus niger)	میسلیوم (Mycelium) سفید یا زرد، اسپورهای (Spore) سیاه

موارد استفاده از زاپکس آگار

زاپکس داکس آگار توسط انجمن داروسازی آمریکا (APHA) برای جداسازی آسپرژیلوس (Aspergillus)، پنی‌سیلیوم (Penicillium)، پسیلومایسس (Paecilomyces) و برخی قارچ‌های دیگر با نیازهای فیزیولوژیکی مشابه توصیه شده است.
محیط کشت زاپکس در روش‌های استاندارد بررسی آب و فاضلاب برای جداسازی آسپرژیلوس، پنی‌سیلیوم و قارچ‌های مرتبط توصیه می‌شود.
این محیط به طور گسترده برای مطالعات تاکسونومی (Taxonomy) پنی‌سیلیوم استفاده می‌شود.
زاپکس آگار تقریباً در تمام قارچ‌های آسپرژیل‌ ساپروفیت، رشد شدیدی ایجاد می‌کند و میسلیوم‌ (Mycelium) و کنیدیوم‌ (Conidium) تولید می‌کند.
اسیدیته محیط می‌تواند برای کشت ارگانیسم‌های اسیدوفیل (Acidophilic) مانند مخمرها، افزایش یابد.
این محیط در انواع تست‌های میکروبیولوژیکی، از جمله آزمایش‌های مقاومت قارچ‌ها و کپک‌ها و آزمایش‌های میکروبیولوژی خاک مفید است.

محدودیت های محیط کشت CZA

این محیط کشت یک محیط عمومی است و ممکن است از رشد ارگانیسم‌های سخت‌پسند (Fastidious) پشتیبانی نکند.
توصیه می‌شود برای شناسایی کامل، آزمایشات بیوشیمیایی، ایمونولوژیک، مولکولی یا طیف سنجی جرمی روی کلنی‌های حاصل از کشت خالص انجام شود.

مطالب مرتبط:

منبع

مترجم: صادق حسینی‌کیا

از این مطلب چقدر راضی بودید؟

روی ستاره کلیک کنید تا نظرتون ثبت بشه