دسته‌بندی نشده
فرآیند آماده سازی نمونه های سیتولوژی و رنگ آمیزی
سیتولوژی و رنگ آمیزی چیست؟ سیتولوژی یا Cytology علمی که به بررسی یاخته ها می پردازد، سیتولوژی گفته می شود. سلول شناسی شاخته ای از زیست شناسی است. سیتولوژی را می توان با روش های مولکولی ردیابی کرد. سیتولوژی یا سیتوپاتولوژی به بررسی سلول های مایعات بدن می پردازد که به تشخیص بیماری های مختلف بدن کمک می کند.
کاربرد سیتولوژی چیست؟
از سیتولوژی می توان برای تشخیص انواع بیماری های التهابی و سرطانی استفاده نمود . نمونه مورد نظر را به کمک سرنگ یا سوزن جمشیدی از محل مورد نظر آسپیره می کنند. از نمونه آسپیره شده به روش های مختلف لام تهیه می شود و پس از رنگ آمیزی اختصاصی سیتولوژی لام ها در زیر میکروسکوپ نوری مطالعه می شوند.
شاخه های سیتولوژی و رنگ آمیزی:
سیتوپاتولوژی از زیر شاخه های علم سیتولوژی می باشد و از این علم برای تشخیص التهاب و عفونت نیز بهره می برند. از این روش برای تشخیص ندول های تیروئید، مایعات بدن از قبیا مایع صفاقی و پلور و آسیت و کیست های مختلف استفاده می شود.
تشخیص سرطان با سیتولوژی:
در اکثر مواقع برای تشخیص سریع از علم سیتولوژی استفاده می شود. سرطان توسط یک متخصص پاتولوژی تشخیص داده می شود که با بررسی و مطالعه میکروسکوپی نمونه ها ی بافتی و سلولی می پردازد.
گاها در کنار روش های سیتولوژی از روش های مولکولی برای تشخیص سریع تر بدخیمی استفاده می شود..
آیا می دانستید آزمایش های بافتی و سیتولوژی می توانند انواع مختلف دیگر مریضی ها را نیز پیدا کنند؟
به عنوان مثال پزشک می تواند از ضایعه یک اسمیر تهیه و به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال کند و در نتیجه نسبت به بیوپسی به تشخیص سریع سرطان کمک می کند..
در بیوپسی بخشی از توده مشکوک را طی عمل جراحی یا آندوسکوپی یا کولونوسکوپی برداشته و بعد از ارسال به آزمایشگا و طی نمودن پروسسینگ و برش بافتی و تهیه لام بیماری تشخیص داده می شود که این روش زمان بر می باشد .
ممکن است توده سرطانی با روش های تصویر برداری نظیر MRI و سی تی اسکن و سونوگرافی تشخیص داده شود اما روش نهایی و دقیق نمونه برداری و بعهده پزشک پاتولوژیست می باشد.
تفاوت پاتولوژی و سیتولوژی چیست؟
پاتولوژی به مطالعه بافت های مختلف بدن می پردازد اما سیتولوژی به مطالعه مایعات می پردازد. نتایج حاصل از این بررسی ها در روند تشخیص بیماری حائز اهمیت هستند.
سیتولوژی بخشی از پاتولوژی است که به بررسی و تشخیص بیماری در سطح سلول می پردازد.
آزمایش های سیتولوژی عموما بر روی نمونه ی سلول های آزاد و یا قسمتی از بافت انجام می گیرند.
آزمایش سیتولوژی مایع:
آزمایش سیتولوژی مایع برای تشخیص سلول های سرطانی و سلول های خاص دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.
مایعات بدن که به روش سیتولوژی آزمایش می شوند عبارتند از:
- ادرار
- خلط
- مایع مغزی نخاعی(CSF)
- مایع پلور(مایع جمع شده از فضای اطراف ریه ها)
- مایع پریکارد(بال)
- مایع آسیت که به آن مایع صفاقی گفته می شود.
- سیتولوژی ادرار
- از این آزمایش برای تشخیص بدخیمی های مجاری ادراری و مثانه استفاده می‌شود.
- نحوه انجام نمونه گیری
- در این آزمایش نمونه ادرار به صورت 3 نوبته در ظرف مخصوص ادرارجمع آوری می شود، که می توان در منزل و یا درآزمایشگاه انجام داد.روش و زمان صحیح جمع‌آوری ادرار در نتیجه آزمایش بسیار مهم می باشد.
- برای تشخیص بیماری های مجاری ادراری می توان از روش سیستوسکوپی استفاده کرد. در طی این روش ،پزشک متخصص اورولوزی با استفاده از ابزاری نازک و لوله مانند که در انتهای آن دوربین قرار دارد ، داخل مثانه را بررسی می‌کند. که طی این روش هم می توان نمونه ادرار را جمع آوری کرد و هم اگر ضایعه ای در این مسیر وجود داشت بیوپسی انجام داد.
مزایا و معایب آزمایش سیتولوژی:
تشخیص بیماری ها از طریق مشاهده سلولهای منفرد و خوشه های کوچک سلول، که به آن سیتولوژی یا سیتوپاتولوژی گفته می شود انجام میگیرد. این آزمایش یک بخش مهم در تشخیص برخی از انواع سرطان می باشد. نمونه سیتولوژی در مقایسه با نمونه برداری از بافت راحت تر است، باعث ناراحتی کمتری برای بیمار می شود، بیمار کمتر به عوارض جدی دچار می شود و هزینه آن هم کمتر است. تنها عیبی که آزمایش سیتولوژی ممکن است داشته باشد این است که، در بعضی موارد نتیجه بیوپسی بافت دقیق تر است ، اما در بسیاری از موارد ممکن است نمونه مایع سیتولوژی خیلی دقیق باشد.
نحوه نمونه گیری و آماده سازی سیتولوژی
نمونه های سیتولوژی معمولا بوسیله سرنگ یا لوله آزمایش به بخش پاتولوژی منتقل می شوند. برای تهیه لام از نمونه های سیتولوژی ابتدا آن ها را سانتریفیوژ کرده و سپس از رسوب آن ها یک قطره برداشته و بر روی لام قرار می دهیم بعد آن ها را با یک فیکساتور مناسب فیکس می کنیم.
- در مواردی که نمونه سیتولوژی رقیق بوده و دارای تعداد سلول کمی می باشد بعد از سانتریفیوژ یک قطره از رسوب را در وسط لام گذاشته وسپس توسط الکل 96 درصد آن را فیکس می کنیم.
- در مواردی که نمونه سیتولوژی بسیار غلیظ باشد می توانیم بدون اینکه آن را سانتریفیوژ کنیم از آن یک قطره برداشته و روی لام بریزیم سپس صبر می کنیم تا خشک شود بعد آن را به وسیله الکل 96% فیکس می کنیم.
