محققان بهتازگی کشف کردهاند که چگونه جایگزینهای شکر (شیرینکنندههای مصنوعی) جریان سمزدایی کبد را مختل میکنند.شیرینکنندههای غیر مغذی (NNS) مصرف شده در رژیم غذایی از طریق گردش خون وارد کبد میشوند. محققان دریافتند که p-گلیکوپروتئین(PGP) که ناقل سمزدایی است، در سلولهای کبد، NNS را ترجیحاً به چندین ترکیب شناخته شده سوبسترا منتقل میکند. در زمینه فیزیولوژیکی، این امر میتواند باعث محبوس شدن دیگر سوبستراهای PGP ، مانند داروهای خاص شده و منجر به سمیت کبد شود.
در بررسیهای آزمایشگاهی، شیرینکنندهها باعث اختلال در پروتئینی را که بدن را از شر سموم خلاص میکند و داروها را پردازش میکند، میشوند.
نتایج یک مطالعه جدید نشان میدهد که دو جایگزین قند، عملکرد پروتئینی را که نقش حیاتی در سمزدایی کبد و متابولیسم برخی داروها بازی میکند، مختل میکنند. این جایگزینهای قند که بهعنوان شیرینکنندههای غیر مغذی نیز شناخته میشوند، باعث ایجاد طعم شیرینی با کالری کم یا بدون کالری میشوند.
لورا دانر (Laura Danner)، دانشجوی دکترا در کالج پزشکی ویسکانسین میگوید: «تقریباً ۴۰ درصد از آمریکاییها به طور مرتب از شیرینکنندههای غیرمغذی استفاده میکنند؛ پس مهم است که چگونگی تأثیر آنها بر بدن را بدانیم. در واقع، بسیاری از مردم متوجه نیستند که این شیرینکنندهها در محصولات کم شیرین یا بدون قند ماستها و غذاهای میان وعده و حتی در محصولات غیر غذایی مانند داروهای مایع و برخی لوازم آرایشی یافت میشوند»
دانر تحقیق جدیدش را در نشست سالانه انجمن آمریکایی بیوشیمی و زیستشناسی مولکولی در خلال جلسه زیستشناسی تجربی (EB) ۲۰۲۲ که در تاریخ ۲ تا ۵ آوریل ۲۰۲۲ در فیلادلفیا برگزار شد، ارائه کرد.
محققان در کار جدید خود، شیرینکنندههای غیر مغذی آس سولفام پتاسیم و سوکرالوز را با استفاده از سلولهای کبدی و سنجشهای بدون سلول که امکان مطالعه فرایندهای سلولی مانند انتقال را فراهم میکند، مورد مطالعه قرار دادند.
آنها دریافتند که آس سولفام پتاسیم و سوکرالوز، فعالیت PGP را که بهعنوان پروتئین مقاوم چند دارویی (MDR1) نیز شناخته میشود، مهار میکنند. PGP بخشی از خانوادهای از ناقلان است که برای پاکسازی بدن از سموم، داروها و متابولیتهای دارو با هم کار میکنند.
دکتر استفانی اولیویر ون استیکلن (Stephanie Olivier Van Stichelen)، سرپرست تیم تحقیقاتی، گفت: «ما مشاهده کردیم که شیرینکنندهها بر فعالیت PGP در سلولهای کبد در غلظتهای مورد انتظار از طریق مصرف غذاها و نوشیدنیهای رایج، بسیار پایینتر از حداکثر حد مجاز توصیهشده توسط FDA، تأثیرگذار است. بهاینترتیب، ما اولین گروهی هستیم که مکانیسم مولکولی را کشف کردیم که بهوسیله آن شیرینکنندههای غیر مغذی سمزدایی در کبد را تحتتأثیر قرار میدهند.»
آزمایشها همچنین نشان داد که شیرینکنندهها فعالیتهای انتقالی را تحریک میکنند و احتمالاً به PGP متصل میشوند و در نتیجه با سایر سوبستراها مانند بیوتیکها، داروها و متابولیتهای آنها، لیپیدهای با زنجیره کوتاه و اسیدهای صفراوی رقابت میکنند و مانع انتقال آنها میشوند.
اگرچه محققان هشدار میدهند که این یافتهها تنها مطالعهای مقدماتی است و نیاز به تأیید در مطالعات پیش بالینی و بالینی دارد، یافتهها نشان میدهد که شیرینکنندههای غیر مغذی ممکن است برای افرادی که از داروهایی استفاده میکنند که از PGP بهعنوان یک انتقالدهنده اولیه سمزدایی استفاده میکنند، مشکلساز باشد. این موارد شامل داروهای ضدافسردگی خاص، آنتیبیوتیکها و داروهای فشارخون است.
دانر میگوید: «اگر مطالعات آینده تأیید کند که شیرینکنندههای غیرمغذی فرایند سمزدایی بدن را مختل میکنند، بررسی تداخلات بالقوه و تعیین سطوح ایمن مصرف برای گروههای در معرض خطر ضروری است. همچنین ممکن است باید مقادیر شیرینکنندههای غیرمغذی موجود در مواد خوراکی را بر برچسبهای مواد غذایی درج کنید تا مردم بتوانند میزان مصرف خود را بهتر کنترل کنند.»
البته سازمان غذا و داروی ایالات متحده توصیه میکند که مقدار شیرینکنندههای غیرمغذی باید همچنان کمتر از مقدار مصرف روزانه قابلقبول باقی بماند و تولیدکنندگان مواد غذایی فقط باید نام آنها را در فهرست روی مواد غذایی قرار دهند و مجبور نیستند مقدار دقیق این نوع شیرینکنندهها در محصول را قید کنند (مقدار مجاز شامل حدوداً ۳۵ نوشابه رژیمی برای آس سولفام پتاسیم یا هشت نوشابه رژیمی برای سوکرالوز در روز است).
در مرحله بعد، محققان قصد دارند از مدلهای پیچیدهتری برای تعیین میزان تداخل پتاسیم آس سولفام و سوکرالوز در سمزدایی و متابولیسم دارو استفاده کنند. آنها همچنین در حال مطالعه بر روی ترکیبی از این شیرینکنندهها هستند که حاکی از نحوه یافتن آنها در محصولات غذایی است.
محققان خاطرنشان میکنند که ازآنجاییکه PGP در سطوح تبادلی در سراسر بدن بیان میشود و نقش مهمی در حفظ سیستمهایی مانند سد خونی مغز ایفا میکند، بررسی تداخل مهار PGP با عملکرد طبیعی سلولها در سایر اندامها نیز مهم خواهد بود .
بروزترین اخبار جهان در سایت ژنیران
مترجم:مریم محجوب