لیکن پلان چیست؟ انواع، علائم تشخیص و درمان

فهرست مطالب نمایش

خلاصه مطالب

لیکن پلان می تواند ناراحت کننده باشد، اما اغلب خطرناک نیست. با گذشت زمان و ترکیبی از درمان‌های خانگی و تجویزی، بثورات می‌توانند از بین بروند.

مراجعه به پزشک برای تشخیص و پیروی از یک برنامه خودمراقبتی می‌تواند در مسیر بهبودی کمک کند.

مقدمه‌ای بر لیکن پلان

لیکن پلان بثورات پوستی است که توسط سیستم ایمنی ایجاد می‌شود. در حال حاضر مشخص نیست که چرا این پاسخ ایمنی رخ می‌دهد. ممکن است چندین عامل موثر باشند. علل بالقوه عبارتند از:

عفونت‌های ویروسی
آلرژن ها
فشار
ژنتیک

گاهی اوقات لیکن پلان همراه با اختلالات خود ایمنی رخ می‌دهد.
در بیشتر موارد لیکن پلان یک بیماری جدی و همچنین مسری نیست.

با این حال، برخی حالت‌های نادر از این بیماری وجود دارد که ممکن است جدی و دردناک باشد. این حالات را می‌توان با داروهای موضعی و خوراکی برای کاهش علائم یا با استفاده از داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند، درمان کرد.

علائم لیکن پلان

برخی از شایع ترین علائم لیکن پلان عبارتند از:

ضایعات یا برجستگی های ارغوانی رنگ با رویه های صاف روی پوست یا اندام تناسلی
ضایعاتی که به مدت چند هفته یا چند ماه در بدن ایجاد شده و پخش می‌شوند
خارش در محل بثورات، که معمولا در مچ دست، کمر و مچ پا ظاهر می‌شود
ضایعات توری-سفید در دهان، که ممکن است دردناک باشد یا باعث احساس سوزش شود
تاول هایی که می‌ترکند
خطوط سفید نازک روی بثورات

انواع لیکن پلان

پوست

شایع ترین نوع لیکن پلان روی پوست تاثیر می‌گذارد. در طی چند هفته، ضایعات ظاهر می‌شوند و گسترش می‌یابند.

لیکن پلان پوست معمولاً طی 1 تا 2 سال خود به خود از بین می‌رود پس از از بین رفتن بثورات، پوست در ناحیه آسیب دیده ممکن است تیره تر به نظر برسد.

دهانی

لیکن پلان دهانی می‌تواند ظرف 5 سال از بین برود اما اغلب بازمی‌گردد. اگر بثورات ناشی از دارو باشد، معمولاً زمانی که دیگر دارو را مصرف نمی‌کنید، از بین می‌رود.

علاوه بر پوست، دهان یا اندام تناسلی، ضایعات می‌توانند در نواحی دیگر نیز ایجاد شوند. این مناطق می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

غشاهای مخاطی (مانند مری)
ناخن‌ها
پوست سر

اما ضایعات در این نواحی کمتر دیده می‌شود.

علت‌ ابتلا به لیکن پلان

لیکن پلان زمانی ایجاد می‌شود که بدن به اشتباه به سلول های پوست یا غشای مخاطی شما حمله می‌کند. پزشکان مطمئن نیستند که چرا این اتفاق می‌افتد، اما شواهدی وجود دارد که ژن ها و عوامل محیطی ممکن است نقش داشته باشند.

ژنتیک

تحقیقات منتشر شده در سال 2021 می‌گوید که عوامل خاصی به استعداد ژنتیکی اشاره می‌کنند. این بدان معنی است که ژن های شما ممکن است احتمال ابتلا به لیکن پلان را برای شما افزایش دهند.

به طور خاص، لیکن پلان می‌تواند در خانواده‌ها ایجاد شود و برخی سلول‌های سیستم ایمنی با این بیماری مرتبط هستند.

عفونت ویروسی

لیکن پلان ممکن است توسط یک عفونت ویروسی تحریک شود. یک مطالعه بزرگ در سال 2021 نشان داد که بین عفونت هپاتیت C و بیماری التهابی مزمن پوست، از جمله لیکن پلان، ارتباط وجود دارد. سایر ویروس‌ها مانند انواع خاصی از ویروس‌های تبخال نیز ممکن است باعث ایجاد لیکن پلان شوند.

فاکتورهای محیطی

برخی از عوامل محیطی نیز ممکن است باعث ایجاد این عارضه شوند، از جمله پر کردن فلزی دندان و برخی داروها

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به لیکن پلان هستند؟

لیکن پلان می تواند در هر فردی و در هر سنی رخ دهد. اما عوامل خاصی وجود دارد که برخی افراد را بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌دهد.

شکل پوستی لیکن پلان در هر دو جنس به طور مساوی رخ می‌دهد، اما زنان بیشتر به شکل دهانی مبتلا می‌شوند. این نوع از لیکن پلان بیشتر در افراد میانسال شایع است.

سایر عوامل خطر عبارتند از داشتن اعضای خانواده مبتلا به لیکن پلان، ابتلا به یک بیماری ویروسی مانند هپاتیت C یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاصی که باعث این بیماری می‌شوند. این محرک ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

آنتی بیوتیک ها
فلزات مانند جیوه، مس و طلا
دیورتیک ها
سایر داروها

تشخیص لیکن پلان

هر زمان که بثورات پوستی یا ضایعاتی در دهان یا اندام تناسلی خود مشاهده یا احساس کردید، باید در اسرع وقت با پزشک مشورت کنید.

اگر تشخیص لیکن پلان واضح نباشد، یا اگر علائم شما را بسیار اذیت کند، ممکن است پزشک مراقبت‌های اولیه، شما را نزد یک متخصص پوست بفرستد.

پزشک مراقبت‌های اولیه یا متخصص پوست شما ممکن است به سادگی با نگاه کردن به بثورات پوستی متوجه شود که لیکن پلان دارید. با این حال، بثورات ناشی از سایر شرایط می‌تواند شبیه لیکن پلان باشد. برای تایید تشخیص، ممکن است نیاز به آزمایشات بیشتری داشته باشید.
آزمایش کردن

آزمایشات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

بیوپسی، به این معنی که نمونه کوچکی از سلول های پوست خود را برای مشاهده زیر میکروسکوپ بگیرید
آزمایش آلرژی، برای بررسی اینکه آیا واکنش آلرژیک دارید یا خیر
آزمایشات عملکرد کبد، از جمله آزمایش هپاتیت C

درمان لیکن پلان

برای موارد خفیف لیکن پلان، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید. اگر علائم اذیت کننده یا شدید باشند، پزشک ممکن است دارو تجویز کند، یا ممکن است بتوانید با درمان های خانگی تسکین علائم را پیدا کنید.

آیا درمانی برای لیکن پلان وجود دارد؟

هیچ درمانی برای لیکن پلان وجود ندارد، اما داروهایی که علائم را تعدیل می‌کنند می‌توانند مفید باشند، و برخی حتی ممکن است بتوانند علت زمینه‌ای احتمالی را هدف قرار دهند. داروهایی که اغلب تجویز می شوند عبارتند از:

رتینوئیدها که مربوط به ویتامین A هستند و به صورت موضعی یا خوراکی مصرف می‌شوند
کورتیکواستروئیدها که التهاب را کاهش می‌دهند و می‌توانند موضعی، خوراکی یا تزریقی باشند
آنتی هیستامین‌ها، که خارش شدید را کاهش می‌دهند
کرم‌های غیراستروئیدی که به صورت موضعی استفاده می‌شوند و می‌توانند سیستم ایمنی بدن شما را سرکوب کرده و به از بین بردن بثورات کمک کنند.
نور درمانی که لیکن پلان را با نور ماوراء بنفش درمان می‌کند

درمان های خانگی

چند کار وجود دارد که می‌توانید در خانه برای تکمیل درمان‌های تجویزی خود امتحان کنید. آکادمی پوست آمریکا این روش‌ها را برای لیکن پلان پوست توصیه می کند:

از خراشیدن بثورات خودداری کنید
کمپرس های خنک را روی بثورات بمالید
از کرم های ضد خارش بدون نسخه استفاده کنید

ممکن است بخواهید درمان‌های خانگی و استراتژی‌های مراقبت از خود را برای لیکن پلان در سایر قسمت‌های بدن نیز امتحان کنید:

لیکن پلان دهان

از خوردن غذاهای اسیدی و تند خودداری کنید
ازاستفاده الکل و دهانشویه‌های حاوی الکل خودداری کنید
از محلول لیدوکائین تجویز شده (که در دهان چرخانده می‌شود) برای تسکین درد استفاده کنید.
اگر دهانتان درد دارد غذاهای نرم بخورید
با ویزیت های منظم دندانپزشکی همراه باشید

لیکن پلان تناسلی

از صابون پرهیز کنید و با آب ساده محل بثورات را بشویید
قبل و بعد از ادرار از نرم کننده های پوست مانند ژل‌ها استفاده کنید
برای تسکین خارش و تورم، از یک کیسه یخ پیچیده شده در حوله استفاه کنید ازپوشیدن لباس های تنگ خودداری کنید

قبل از افزودن محصولات OTC (بدون نسخه) به برنامه درمانی خود با پزشک خود صحبت کنید. به این ترتیب مطمئن خواهید شد که هیچ یک از محصولاتی که ممکن است مصرف کنید با داروهای تجویزی که مصرف می‌کنید تداخل نخواهد داشت.

عوارض لیکن پلان چیست؟

اگر لیکن پلان روی واژن یا ناحیه تناسلی ایجاد شود، درمان آن دشوار است و می‌تواند منجر به درد، زخم و ناراحتی در حین رابطه جنسی شود.

این عارضه همچنین می‌تواند باعث تغییر رنگ پوست در هر کجای بدن شود.

ایجاد لیکن پلان همچنین می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی را افزایش دهد. افزایش خطر اندک است، اما باید با پزشک خود برای معاینات معمول سرطان پوست صحبت کنید.

علل احتمالی راش روی مچ دست

بررسی کلی

خیلی چیزها می‌توانند باعث ایجاد جوش در مچ دست شما شوند. عطرها و سایر محصولات حاوی رایحه، محرک های رایجی هستند که می‌توانند باعث ایجاد بثورات روی مچ دست شما شوند. جواهرات فلزی، به ویژه اگر از نیکل یا کبالت ساخته شده باشند، یکی دیگر از دلایل احتمالی هستند. برخی از بیماری‌های پوستی نیز می‌توانند باعث ایجاد بثورات روی مچ دست شوند.

برای اطلاعات بیشتر در مورد چهار مورد از رایج ترین راش های مچ دست به خواندن ادامه مطلب بپردازید.

لیکن پلان

لیکن پلان یک بیماری پوستی است که با برجستگی های کوچک، براق و قرمز مشخص می‌شود. گاهی اوقات اینها با رگه های سفید مشخص می‌شوند. ناحیه آسیب دیده می‌تواند به شدت خارش داشته باشد و ممکن است تاول ایجاد شود. اگرچه علت دقیق این بیماری مشخص نیست، برخی از کارشناسان معتقدند که این یک واکنش خود ایمنی است. این بدان معناست که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به سلول های سالم حمله می‌کند.

مچ دست داخلی محل رایجی برای فوران لیکن پلان است. همچنین علائم لیکن پلان اغلب در قسمت های زیر دیده می‌شود:

در قسمت پایین پاها
در قسمت پایین کمر
روی ناخن ها
روی پوست سر
روی اندام تناسلی
در دهان

لیکن پلان تقریباً از هر 100 نفر 1 نفر را مبتلا می‌کند و در زنان میانسال بیشتر رخ می‌دهد. همچنین ممکن است بین لیکن پلان و ویروس هپاتیت C ارتباطی وجود داشته باشد.

تشخیص و درمان

پزشک می‌تواند لیکن پلان را بر اساس ظاهر آن یا با گرفتن نمونه برداری از پوست تشخیص دهد. معمولاً با کرم های استروئیدی و آنتی هیستامین ها درمان می‌شود. موارد شدیدتر ممکن است با قرص های کورتیکواستروئید یا نور درمانی پسورالن فرابنفش (PUVA) درمان شوند. لیکن پلان معمولاً در عرض حدود دو سال خود به خود از بین می‌رود.

اگزما

اگر جوشی دارید که به سرعت از بین نمی‌رود، پزشک ممکن است مشکوک شود که اگزما است. اگزما یا درماتیت تماسی یک بیماری شایع است. طبق گفته کلینیک کلیولند، 15 میلیون آمریکایی به نوعی اگزما مبتلا هستند. این بیماری بیشتر در نوزادان و کودکان دیده می‌شود، اما افراد در هر سنی ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.

اگزما ممکن است ابتدا به صورت لکه های پوستی خشک، پوسته پوسته و برجسته ظاهر شود .خاراندن تکه های پوست آسیب دیده می‌تواند باعث ملتهب شدن آنها شود. این تکه ها همچنین ممکن است تاول های تراوش کننده ایجاد کنند.

اگرچه اگزما می‌تواند در هر جایی از بدن ظاهر شود، اغلب در مناطق زیر دیده می‌شود:

دست ها
پا
پوست سر
صورت

کودکان و بزرگسالان اغلب دارای تکه هایی از اگزما در پشت زانو یا داخل آرنج خود هستند.

علت اگزما به طور کامل شناخته نشده است و اغلب با آلرژی و آسم همراه است.

تشخیص و درمان

اکثر پزشکان می‌توانند اگزما را با نگاه کردن به پوست آسیب دیده تشخیص دهند. اگر این عارضه را دارید، مرطوب نگه داشتن پوستتان بسیار مهم است. پزشک شما ممکن است یک کرم استروئیدی یا کرم های حاوی آنترالین تجویز کند. تعدیل کننده های ایمنی موضعی، مانند تاکرولیموس (پروتوپیک) و پیمکرولیموس (الیدل) داروهای جدیدتری هستند که به عنوان گزینه‌های درمانی بدون استروئیدها هستند. آنتی هیستامین‌ها می‌توانند به تسکین خارش کمک کنند.

گال

گال وضعیتی است که توسط کنه‌های ریز ایجاد می‌شود. این کنه‌ها در پوست فرو می‌روند و در آنجا ساکن می‌شوند و تخم‌گذاری می‌کنند. راش هایی که تولید می‌کنند یک واکنش آلرژیک به کنه ها و مدفوع آنهاست.

علامت اصلی گال، بثورات شدید خارش‌دار است که شبیه جوش‌ها یا تاول‌های کوچک پر از مایع است. محل بثورات ناشی از گال بسته به سن متفاوت است. در نوزادان و کودکان خردسال، این بثورات ممکن است در موارد زیر مشاهده شود:

سر
گردن
شانه ها
دست ها
کف پا

در کودکان بزرگتر و بزرگسالان، این ممکن است در موارد زیر مشاهده شود:

مچ دست
بین انگشتان
شکم
سینه ها
زیر بغل
اندام تناسلی

آلودگی به گال بسیار مسری است. از طریق تماس طولانی مدت پوست به پوست، از جمله تماس جنسی، پخش می‌شود. اگرچه گال معمولاً از طریق تماس گاه به گاه در محل کار یا مدرسه گسترش نمی‌یابد، شیوع بیماری در مراکز مراقبت و پرستاری و مراکز مراقبت از کودکان شایع است.

تشخیص و درمان

گال با معاینه بصری تشخیص داده می‌شود. پزشک شما همچنین ممکن است از یک سوزن کوچک برای بیرون آوردن کنه یا خراش دادن پوست برای جستجوی کنه، تخم آن یا مواد مدفوع استفاده کند.

برای درمان گال از کرم هایی که کنه ها را می کشند استفاده می‌شود. پزشک به شما می‌گوید که چگونه کرم را مصرف کنید و چه مدت قبل از حمام آن را استفاده کنید خانواده شما، سایر افرادی که با آنها زندگی می‌کنید و شرکای جنسی نیز باید تحت درمان قرار گیرند.

از آنجایی که عفونت گال بسیار مسری است و کنه ها می‌توانند به لباس ها و ملافه ها سرایت کنند، رعایت مراحل بهداشتی که پزشکتان داده است بسیار مهم است. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

شستن تمام لباس ها، ملافه ها و حوله ها با آب داغ
جاروبرقی تشک، قالیچه، فرش و اثاثیه روکش شده
بستن اقلامی که قابل شستشو نیستند، مانند اسباب بازی های پر شده و بالش، در کیسه های پلاستیکی حداقل به مدت یک هفته

تب نقطه‌ای کوه‌هاى راکى

تب نقطه‌ای کوه راکی یا RMSF یک بیماری مسری است که توسط باکتری Rickettsia rickettsii ایجاد می‌شود که از طریق نیش کنه منتقل می‌شود. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

بثوراتی که از مچ دست و مچ پا شروع می‌شود و به تدریج به سمت تنه گسترش می‌یابد
بثوراتی که به صورت لکه های قرمز ظاهر می‌شوند که نقاط قرمز تیره یا بنفش هستند که نشان دهنده خونریزی زیر پوست هستند.

تب بالا
سردرد
لرز
درد عضلانی
حالت تهوع
استفراغ

RMSF یک بیماری جدی است که می‌تواند زندگی را تهدید کند. ممکن است باعث آسیب دائمی به عروق خونی و سایر اندام ها، لخته شدن خون و التهاب مغز (آنسفالیت) شود.

تشخیص و درمان

RMSF نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. از آنجایی که ممکن است چند روز طول بکشد تا نتایج آزمایش خون برای این بیماری به دست آید، اکثر پزشکان بر اساس علائم، وجود گزش کنه یا مواجهه با کنه آن‌ را تشخیص می‌دهند.

RMSF معمولاً زمانی که درمان در عرض پنج روز پس از ظهور علائم شروع شود، به آنتی بیوتیک داکسی سایکلین پاسخ خوبی می‌دهد. اگر باردار هستید، پزشک می‌تواند یک آنتی بیوتیک جایگزین تجویز کند.

پیشگیری بهترین محافظت شما در برابر RMSF است. از مواد دافع حشرات استفاده کنید و اگر می خواهید در جنگل یا مزرعه باشید، پیراهن های آستین بلند، شلوارهای بلند و جوراب بپوشید.

سخن آخر
اگر التهاب، خارش یا علائم دیگری را تجربه می‌کنید که باعث نگرانی می‌شوند، باید با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید. آنها می توانند با شما همکاری کنند تا مشخص کنند چه چیزی روی پوست شما تأثیر می‌گذارد. از آنجا می توانید به دنبال درمان مناسب باشید و به فعالیت های روزانه خود بازگردید.

همچنین بخوانید:

منبع

از این مطلب چقدر راضی بودید؟

روی ستاره کلیک کنید تا نظرتون ثبت بشه