مواد افیونی

 مواد افیونی: (به مجموعه ترکیبات شیمایی، طبیعی و صنعتی مُسَکِن شبیه به مرفین گفته می‌شود)

اگر فردی نفس نمی‌کشد یا واکنشی نشان نمی‌دهد، فوراً به دنبال کمک باشید و با شماره سه رقمی (000) تماس بگیرید و درخواست آمبولانس کنید.

حقایق کلیدی

• اوپیوئیدها (Opioids) داروهای ضد درد هستند که باید توسط پزشک تجویز شوند.
• مواد افیونی به طور کلی برای استفاده طولانی مدت توصیه نمی‌شوند، مگر در بیماران سرطانی یا مراقبت‌های تسکینی.
• علائم مصرف بیش از حد مواد افیونی شامل استفراغ، مشکلات تنفسی و عدم پاسخگویی است.
• نالوکسان (Naloxone)، دارویی که به طور موقت اثرات مصرف بیش از حد را معکوس می‌کند، به عنوان بخشی از یک برنامه آزمایشی، به صورت رایگان در دسترس برخی استرالیایی‌ها است.

 

مواد افیونی (Opioids) چیست؟

اپیوئیدها (Opioids) گروهی از داروها هستند که ممکن است توسط پزشک برای درمان درد تجویز شوند. مواد افیونی با قطع راه سیگنال‌دهی اعصاب درد بین مغز و بدن، احساس درد را کاهش می‌دهند. گاهی اوقات مواد افیونی پس از تهیه غیرقانونی برای مصرف بدون نسخه استفاده می‌شوند.

مواد افیونی از طریق تعامل با گیرنده‌های مواد افیونی در مغز شما عمل می‌کنند که می‌تواند چندین اثر داشته باشد، از جمله تغییر احساس درد. داروهای مبتنی بر مواد افیونی را می‌توان توسط پزشک تجویز کرد و ممکن است حاوی مواد فعال تنظیم شده مانند:

• بوپرنورفین (buprenorphine)
• کدئین (codeine)
• فنتانیل (fentanyl)
• هیدرومورفون hydromorphone))
• متادون (methadone)
• مورفین (morphine)
• اکسی کدون (oxycodone)
• تاپنتادول (tapentadol)
• ترامادول (tramadol)

 

 

این داروها را می‌توان به روش‌های مختلف از جمله به صورت قرص، تزریقی یا چسباندن روی پوست مصرف کرد.

تفاوت بین مواد افیونی (opioids) و مُسَکِن‌ها (opiates)  چیست؟

دو گروه مواد افیونی وجود دارد: آنهایی که به طور طبیعی از گیاه خشخاش به دست  می‌آیند، مواد افیونی نامیده می‌شوند؛ به عنوان مثال، کدئین، مورفین و هروئین. و آنهایی که به طور مصنوعی ایجاد می‌شوند، مانند پتیدین و فنتانیل.

فواید مواد افیونی (opioids)  چیست؟

پزشک ممکن است مواد افیونی را برای موارد زیر تجویز کند:

• درمان درد حاد (کوتاه مدت)، مانند درد همراه با جراحی
• درمان درد مزمن (دردی که بیش از 3 ماه طول بکشد) ناشی از سرطان
• کاهش درد در مراقبت‌های تسکینی یا پایان زندگی
• درمانی جایگزین برای کاهش آسیب به افراد وابسته به مواد مخدر

شواهد نشان می‌دهد که داروهای مخدر برای مدیریت درد مزمن غیر سرطانی که گاهی اوقات درد مداوم نامیده می‌شود، چندان مفید نیستند.

داروهای مخدر چگونه به دست می‌آیند؟

قبل از مصرف داروهای اپیوئیدی (opioids)، باید نسخه پزشک داشته باشید. شما نمی‌توانید مواد افیونی را بدون نسخه از داروخانه خریداری کنید. برای درد‌های حاد، پزشک احتمالاً داروی کافی برای مدت زمان مورد نیاز درد تجویز می‌کند.

 

خطرات مصرف مواد افیونی چیست؟

مانند همه داروها، استفاده از مواد افیونی با خطرات احتمالی همراه است. همه مواد افیونی می‌توانند مشکلات تنفسی تهدید کننده زندگی ایجاد کنند. خطر زمانی بیشتر است که:

• برای اولین بار مصرف مواد افیونی را شروع کردید
• افزایش مصرف دوز دارید
• بزرگسال هستید
• مشکل ریوی دارید

برخی از اثرات ناخواسته مواد افیونی ممکن است خفیف باشد، مانند خواب آلودگی، حالت تهوع و یبوست. برخی دیگر می‌توانند جدی باشند و ممکن است نشانه‌هایی از مصرف بیش از حد باشند. این علائم شامل تنفس کم، عدم پاسخگویی یا بی هوشی است.

آیا قطع مصرف مواد افیونی باعث علائم ترک می‌شود؟

اگر به طور منظم داروی مخدر مصرف کرده‌اید، در صورت قطع ناگهانی برای بیش از دو هفته می‌توانید علائم ترک موقت را تجربه کنید. علائم ترک می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

 

• تعریق
• گُرگرفتگی سرد و گرم
• درد عضلانی، استخوانی و مفصلی
• آبریزش بینی
• حالت تهوع، اسهال یا گرفتگی شکم
• سردرد
• گرفتگی عضلات
• پیلوئرکشن (مو به تن سیخ شدن)
• مردمک‌های گشاد شده
• آشفتگی و هیجان
• تپش قلب
• اضطراب
• بیخوابی
• میل به مواد افیونی

اگر نیاز به قطع داروی مخدر دارید، پزشک به شما کمک می‌کند دوز را به آرامی و ایمن کاهش دهید، بنابراین کمتر احتمال دارد علائم ترک را تجربه کنید. پزشک در این مدت بر سلامت شما نظارت خواهد کرد.

اگر در مدیریت علائم ترک مشکل دارید، پزشک ممکن است داروهایی را برای کمک به مدیریت علائم تجویز کند.

این ویدیو را از NPS MedicineWise تماشا کنید: استرالیایی‌ها در مورد مصرف مواد افیونی برای درد، اثرات مواد افیونی و قطع یا کاهش آنها صحبت می‌کنند.

https://youtu.be/ZD0xh2ZS4NI

چگونه می‌توانم از اعتیاد به مواد افیونی جلوگیری کنم؟

مواد افیونی معمولاً برای استفاده طولانی مدت تجویز نمی‌شوند (به جز مدیریت برخی دردهای سرطانی یا سایر شرایط استثنایی) و این به این دلیل است که ممکن است قدرت تحمل نسبت به دارو رخ دهد، به این معنی که ممکن است برای دریافت همان اثر، نیاز به مصرف مقادیر بیشتری از مواد افیونی داشته باشید. با افزایش دوز، خطر عوارض جانبی مضر نیز افزایش می‌یابد.

استفاده طولانی مدت از مواد افیونی می‌تواند باعث ایجاد وابستگی به این دارو‌ها شود، به همین دلیل مهم است که داروهای خود را به طور منظم با پزشک خود چک کنید.

پزشک ممکن است دوز مواد افیونی شما را در طول زمان کاهش دهد و سایر راهبردهای مدیریت درد، از جمله ورزش و خدمات مشاوره، یا سایر داروها مانند پاراستامول را معرفی کند. مشخص شده است این فعالیت‌ها در حالی که خطرات مرتبط با مصرف مواد افیونی را به حداقل می‌رساند، کمک می‌کند تا درد خود را مدیریت کنند.

چه زمانی باید به پزشکم مراجعه کنم؟

اگر از یک اپیوئید (opioid) با نسخه پزشک استفاده می‌کنید، باید مرتباً با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که هنوز بهترین گزینه درمانی برای شماست.

اگر احساس می‌کنید که اپیوئیدی که برای شما تجویز شده به درد شما کمکی نمی‌کند، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. آنها ممکن است رویکرد متفاوتی را برای مدیریت درد شما توصیه کنند و همچنین ممکن است به شما کمک کنند تا به تدریج مصرف داروهای مخدر را متوقف کنید. شما نباید دوز مصرفی خود را بدون مشورت با پزشک خود تغییر دهید.

اگر نگران وابستگی یا معتاد شدن به مواد افیونی هستید، به پزشک خود مراجعه کنید. آنها ممکن است به آرامی مقدار مواد افیونی مصرفی شما را کاهش دهند یا برنامه جایگزینی برای درمان آن به شما ارائه دهند.

چگونه می‌توانم بفهمم که فردی دچار مصرف بیش از حد مواد افیونی شده است؟

اگر نگران این هستید که شما یا کسی که می‌شناسید ممکن است بیش از حد از مواد افیونی مصرف کرده باشد، برای مشاوره با پزشک یا مرکز اطلاعات سموم (13 11 26) تماس بگیرید. اگر فرد نفس نمی‌کشد یا نمی‌تواند پاسخ دهد، با شماره سه رقمی (000) تماس بگیرید و فوراً درخواست آمبولانس کنید.

 

 

 

 

این علائم ممکن است نشان دهنده مصرف بیش از حد مواد افیونی باشد:

• تنفس آهسته، دشوار یا سطحی
• استفراغ
• صدای خِرخِر یا خفگی
• پوست و ناخن مایل به آبی
• بی‌پاسخ بودن

این نشانه‌های مصرف بیش از حد نرمال است، چه تریاک یک داروی تجویزی بوده باشد یا به طور غیرقانونی تهیه شده یا استفاده شده باشد.

دسترسی به داروهای معکوس کننده مصرف بیش از حد

نالوکسان (Naloxone) دارویی است که می‌تواند اثرات مصرف بیش از حد مواد افیونی را معکوس کند. یک برنامه آزمایشی که توسط دولت استرالیا تأمین می‌شود، این دارو (از جمله اسپری بینی Nyxoid) را به طور رایگان و بدون نیاز به نسخه به افراد خاصی در نیو ساوت ولز، استرالیای جنوبی و استرالیای غربی ارائه می‌دهند.

در هنگام مصرف بیش از حد مصرف چه باید کرد؟

با شماره سه رقمی (000) تماس بگیرید و درخواست آمبولانس کنید یا به نزدیکترین اورژانس بیمارستانی بروید. در صورت مصرف بیش از حد مواد افیونی، نالوکسان (Naloxone) باید فوراً تجویز شود.

 

آشنایی با نالوکسان (Naloxone)

نالوکسان (Naloxone) با مسدود کردن موقت گیرنده‌های مواد افیونی، که از عملکرد داروهای مخدر جلوگیری می‌کند، مصرف بیش از حد مواد افیونی را درمان می‌کند. نالوکسان  باعث ایجاد اعتیاد و احساس «بالا بودن» در افراد نمی‌شود، و هیچ مورد مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از حد نالوکسان گزارش نشده است.

برخلاف هروئین و سایر مواد مخدری که مدت طولانی تری (بیش از 12 ساعت با اثر پایدار) در بدن می‌ماند، نالوکسان، حدود 1 الی 1.5 ساعت فعال است. باید مراقب بود که پس از پایان فعالیت نالوکسان، مصرف بیش از حد از سر گرفته نشود.

برای افرادی که با نالوکسان احیا شده‌اند، تمایل به مصرف مواد افیونی بیشتر رایج است. پس از استفاده از نالوکسان، مصرف زیاد مواد افیونی، می‌تواند باعث افزایش بیش از حد مصرف شود که این بسیار خطرناک است.

نالوکسان به عضله تزریق می‌شود یا داخل بینی اسپری می‌شود. در صورت مصرف بیش از حد مواد افیونی، نالوکسان می‌تواند توسط خانواده، دوستان یا اطرافیان تجویز شود. به دوز و زمان تجویز نالوکسان توجه داشته باشید تا بتوانید به متخصصان فوریت‌های پزشکی، مانند امدادگران، زمانی که برای کمک می‌رسند، اطلاع دهید.

منابع و پشتیبانی

برای اطلاعات بیشتر در مورد مصرف مواد افیونی و پیشگیری از مصرف بیش از حد:

• با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.
• راهنمای مصرف نالوکسان (Naloxone) را مطالعه کنید
• تزریق مواد مخدر با سوزن و استفاده مشترک از آنها می‌تواند شما را در معرض خطر ابتلا به HIV و سایر بیماری‌های منتقله از طریق خون مانند هپاتیت B و هپاتیت C قرار دهد. افرادی که مواد مخدر را به صورت تزریقی مصرف می‌کنند، گاهی اوقات از آن به عنوان “تعویض سوزن” نام می‌برند.

منابع:

NPS MedicineWise (داروهای اپیوئیدی و دردهای مزمن غیر سرطانی 2019)، شبکه بهداشت اولیه تاسمانی (راهنمای توصیف)، بنیاد دارویی استرالیا (بنیاد دارویی استرالیا – مواد مخدر)، وزارت بهداشت دولت استرالیا (وزارت بهداشت دولت استرالیا – درباره مواد افیونی) مصرف بیش از حد و عوارض جانبی، بنیاد دارویی استرالیا (بنیاد دارویی استرالیا – Naloxone) NPS MedicineWise 5مرحله کاهش مواد افیونی برای بیماران مبتلا به درد مزمن غیر سرطانی)، NPS MedicineWise (کاهش دوز مواد افیونی)، NPS MedicineWise (تجویز سلامتی – مدیریت جامع درد خارج از خدمات تخصصی)

 

مطالعه صدها مطلب علمی در حوزه بیولوژی

آرشیو جدیدترین خبرهای روز دنیای بیولوژی

مترجم: بهار کنعانی