هپارین به چه دلیل برای بیمار تجویز میشود؟
هپارین برای جلوگیری از تشکیل لخته خون در افرادی که شرایط پزشکی خاصی دارند یا تحت درمان پزشکی خاصی هستند، که احتمال تشکیل لخته را افزایش میدهد، مورد استفاده قرار میگیرد. هپارین همچنین برای جلوگیری از گسترش و رشد لختههایی که قبلاً در رگهای خونی ایجاد شدهاند استفاده میشود. اما نمیتوان از آن برای کاهش اندازه لختههایی که قبلاً تشکیل شدهاند استفاده کرد. هپارین در مقادیر کم برای جلوگیری از تشکیل لختههای خون در کاتترها (لولههای پلاستیکی کوچکی که میتوان از طریق آنها دارو را به بدن تزریق کرد یا خون گرفت) که در طی یک دوره زمانی در رگها باقی میمانند، استفاده میشود. هپارین در دستهی داروهای ضدانعقادی (رقیق کنندههای خون) قرار دارد و توانایی لخته شدن خون را کاهش میدهد.
نحوهی استفاده از این دارو:
هپارین بهعنوان یک محلول (مایع) برای تزریق داخل وریدی یا تزریق عمیق زیر پوستی و بهعنوان یک محلول رقیق (با غلظت کمتر) برای تزریق در کاتترهای داخل وریدی عرضه میشود. هپارین را نباید بصورت تزریق عضلانی مصرف کرد.هپارین گاهی یک تا شش بار در روز تزریق میشود و گاهی به صورت یک تزریق آهسته و مداوم در ورید تزریق میشود. زمانی هپارین برای جلوگیری از تشکیل لختهی خون در کاتترهای داخل وریدی استفاده میشود، که معمولاً کاتتر برای اولین بار در جای خود قرار گرفته است، و هر بار که خون از کاتتر خارج میشود یا دارو از طریق کاتتر داده میشود، از آن استفاده میگردد.
هپارین را ممکن است یک پرستار به شما تزریق کند، یا ممکن است اجازهی تزریق آن در منزل به شما داده شود. یک فرد مسلط به تزریقات و خدمات بهداشتی درمانی به شما نشان میدهد که چگونه دارو را تزریق کنید. اگر این دستورالعملها را نمیدانید یا سؤالی در مورد محل تزریق هپارین، نحوه تزریق یا نحوه دور انداختن سوزنها و سرنگهای استفاده شده پس از تزریق دارو دارید، از پزشک، پرستار یا داروساز خود بپرسید.
اگر خودتان هپارین را تزریق میکنید، دستورالعملهای روی برچسب دارو را به دقت دنبال کنید و از پزشک یا داروساز خود بخواهید هر قسمتی را که متوجه نمیشوید توضیح دهد. هپارین را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید. کمتر یا بیشتر از آن استفاده نکنید یا بیشتر از آنچه پزشکتان تجویز کرده است استفاده نکنید.
محلول هپارین قدرتهای متفاوت متناسب با دوزهای مختلفش دارد و استفاده از دوز نامناسب ممکن است مشکلات جدی ایجاد کند. قبل از تزریق هپارین، برچسب بسته را بررسی کنید تا مطمئن شوید که دوز محلول هپارین متناسب با دوزی است که پزشک برای شما تجویز کرده است. اگر دوز هپارین درست نیست از آن استفاده نکنید و فوراً با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.پزشک ممکن است دوز مورد استفاده شما را در طول درمان با هپارین افزایش یا کاهش دهد. اگر خودتان هپارین تزریق میکنید، از مقدار معین مصرفتان اطمینان حاصل کنید.
مصارف دیگر هپارین:
گاهی هپارین به تنهایی یا همراه با آسپرین برای جلوگیری از سقط جنین و سایر مشکلات در زنان باردار که شرایط پزشکی خاصی، که در حاملگیهای قبلی خود تجربه کردهاند، استفاده میشود. با پزشک یا داروساز خود در مورد خطرات استفاده از این دارو برای درمان بیماری خود صحبت کنید.این دارو ممکن است برای مصارف دیگر تجویز شود. از دکتر و یا داروساز خود برای اطلاعات بیشتر بپرسید.
چه اقدامات احتیاطی خاصی را در مصرف هپارین باید رعایت کنیم؟
قبل از استفادهی هپارین،
- اگر به هپارین یا هر داروی دیگر، گوشت گاو، گوشت خوک یا هر یک از مواد تشکیل دهنده داروی هپارین حساسیت دارید، به پزشک و داروساز خود اطلاع دهید. از پزشک یا داروساز خود لیستی از مواد تشکیل دهنده را بخواهید.
- به پزشک و داروساز خود بگویید که چه داروهای تجویزی و بدون نسخه، ویتامینها، مکملهای غذایی و محصولات گیاهی را مصرف میکنید یا قصد دارید مصرف کنید. این موارد را نیز حتما ذکر کنید: سایر داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین (کومادین). آنتی هیستامینها (در بسیاری از داروهای ضد سرفه و سرماخوردگی)؛ آنتی ترومبین III (ترومبات III)؛ آسپرین یا محصولات حاوی آسپرین و سایر داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin) و ناپروکسن (Aleve، Naprosyn). دکستران؛ دیگوکسین (Digitek، Lanoxin)؛ دی پیریدامول (Persantine، در Aggrenox)؛ هیدروکسی کلروکین (Plaquenil)؛ ایندومتاسین (ایندوسین)؛ فنیل بوتازون (آزولید) (در ایالات متحده موجود نیست)؛ کینین؛ و آنتی بیوتیکهای تتراسایکلین مانند دمکلوسایکلین (دکلومایسین)، داکسی سایکلین (مونودوکس، ویبرامایسین)، مینوسیکلین (دایناسین، مینوسین) و تتراسایکلین (بریستاسیکلین، سومایسین). پزشک ممکن است اقدام به تغییر دوز داروهای شما کند یا شما را نسبت به عوارض جانبی تحت نظر داشته باشد.
- اگر سطح پلاکت (سلولهای خونی مورد نیاز برای لخته شدن طبیعی) در خونتان پایین است و خونریزی شدیدی دارید که قابل توقف نیست، به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است پزشک به شما بگوید که از هپارین استفاده نکنید.
- اگر در دوره قاعدگی هستید به پزشک خود اطلاع دهید. اگر تب یا عفونت دارید؛ و اگر اخیراً ضربه نخاعی (برداشتن مقدار کمی از مایعی که نخاع را برای آزمایش)، بیحسی نخاعی (تزریق آمپول بی حس کننده در ناحیه اطراف ستون فقرات)، جراحی، بهویژه جراحی مغز، نخاع یا چشم، یا اگر اخیرا تحت حمله قلبی بودید پزشکتان را مطلع سازید. همچنین در صورت داشتن به حال یک اختلال خونریزی مانند هموفیلی(عارضهای که در آن خون به طور طبیعی لخته نمیشود)، کمبود آنتی ترومبین III (شرایطی که باعث تشکیل لختههای خون می شود)، لخته شدن خون در پاها، ریه، و… به پزشک خود اطلاع دهید. اگر هر جایی از بدن، کبودی یا لکههای بنفش غیرمعمول زیر پوست دارید، اگر مبتلا به سرطان هستید، اگر زخم معده یا روده دارید، اگر از لولهای که معده یا روده را تخلیه میکند استفاده میکنید، فشار خون بالا یا بیماری کبدی دارید به پزشکتان اطلاع دهید.
- اگر باردار هستید، قصد بارداری دارید یا در دوران شیردهی هستید به پزشک خود اطلاع دهید. اگر در حین استفاده از هپارین باردار شدید، به پزشک مراجعه کنید.
- اگر قرار است جراحی کنید، از جمله جراحی دندان، به پزشک یا دندانپزشک بگویید که از هپارین استفاده میکنید.
- اگر سیگار میکشید یا از محصولات تنباکو استفاده میکنید و در هر زمانی در طول درمان با هپارین سیگار را ترک میکنید، به پزشک خود اطلاع دهید. سیگار کشیدن ممکن است اثربخشی این دارو را کاهش دهد.
چه دستورات غذایی خاصی را باید رعایت کنم؟
رژیم غذایی عادی خود را میتوانید ادامه دهید، مگر اینکه پزشکتان رژیم غذایی خاصی را به شما پیشنهاد کند.
اگر یک نوبت استفادهدارو را فراموش کردم چه کار بیاید بکنم؟
اگر خودتان در خانه هپارین تزریق میکنید، با پزشک خود در مورد آنچه که در صورت فراموش کردن تزریق یک دوز باید انجام دهید، مشورت کنید.
این دارو چه عوارض جانبی دارد؟
هپارین ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. اگر هر یک از علائمی که ذکر میشود شدید بود یا از بین نمیرفت، به پزشک خود اطلاع دهید:
- قرمزی، درد، کبودی یا زخم در محل تزریق هپارین
- ریزش مو
برخی از عوارض جانبی میتوانند جدی باشند. اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- کبودی یا خونریزی غیر معمول
- استفراغ خونی یا شبیه تفاله قهوه
- مدفوع حاوی خون قرمز روشن یا سیاه و قیری است
- خون در ادرار
- خستگی مفرط
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد قفسه سینه، سنگینی قفسه سینه، یا حس ناراحتی در قفسه سینه
- احساس ناراحتی در بازوها، شانه، فک، گردن یا پشت
- سرفهی خونی
- تعریق شدید
- سردرد شدید و ناگهانی
- سبکی سر یا غش
- از دست دادن ناگهانی تعادل یا ایجاد مشکل در هماهنگی در راه رفتن
- بی حسی یا ضعف ناگهانی صورت، بازو یا پا، به خصوص در یک طرف بدن
- گیجی ناگهانی، یا مشکل در صحبت کردن یا درک گفتار
- مشکل بینایی در یک یا هر دو چشم
- تغییر رنگ پوست به بنفش یا سیاه
- درد و تغییر رنگ (به آبی یا تیره شدن پوست) در بازوها یا ساق پا و سوزش به خصوص در قسمت پایین پاها
- لرز
- تب
- کهیر
- راش
- خس خس سینه
- تنگی نفس
- مشکل در تنفس یا بلع
- گرفتگی صدا
- نعوظ دردناک که ساعتها طول میکشد
هپارین ممکن است باعث پوکی استخوان شود (شرایطی که در آن استخوانها ضعیف میشوند و ممکن است به راحتی بشکنند)، به خصوص در افرادی که برای مدت طولانی از این دارو استفاده میکنند. در مورد خطرات استفاده از این دارو با پزشک خود صحبت کنید.
هپارین ممکن است عوارض جانبی دیگری ایجاد کند. در صورت بروز هرگونه مشکل غیرعادی در حین استفاده از این دارو با پزشک خود تماس بگیرید.
در مورد نگهداری و دفع این دارو چه چیزهایی باید بدانم؟
اگر در خانه هپارین تزریق میکنید، یک متخصص در خدمات درمانی میتواند به شما بگوید که چگونه دارو را نگهداری کنید. دستورالعملها را به دقت دنبال کنید. حتما این دارو را در ظرفی که داخل آن قرار گرفته، محکم بسته و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید. آن را در دمای اتاق و به دور از گرما و رطوبت اضافی (نه در حمام) نگهداری کنید. هپارین را فریز نکنید.
نکتهی مهمی است که تمام داروها را دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از ظروف (مانند برخی قرصها و قطرههای چشمی، کرمها، چسبها و داروهای استنشاقی) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال میتوانند آنها را به راحتی باز کنند. برای محافظت از کودکان خردسال در برابر مسمومیت، همیشه درپوشهای ایمنی را قفل کنید و بلافاصله دارو را در مکانی امن قرار دهید – جایی که بالا و دور و دور از دید و دسترس آنها باشد. Http://www.Upandaway.Org
داروهای غیرضروری باید به روشهای خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد آنها را مصرف نکنند. با این حال، نباید این دارو را داخل توالت بریزید. درعوض، بهترین راه برای دور انداختن داروهایتان از طریق یک برنامه بازپس گیری دارو است. با داروساز خود صحبت کنید یا با بخش زباله/بازیافت محلی خود تماس بگیرید تا در مورد برنامههای بازپسگیری در منطقه خود مطلع شوید. اگر به برنامه بازپسگیری دسترسی ندارید، برای اطلاعات بیشتر به وب سایت دفع ایمن داروها (http://goo.Gl/c4Rm4p) FDA مراجعه کنید.
مواقع اورژانسی یا مصرف بیش از اندازه (over dose)
در صورت مصرف بیش از حد، با خط کمک کنترل مسمومیت تماس بگیرید. اطلاعات همچنین به صورت آنلاین در https://www.Poisonhelp.Org/help موجود است. اگر فرد مسموم حال خوبی ندارد، تشنج، مشکل تنفسی دارد یا نمیتواند بیدار شود، فورا با اورژانس تماس بگیرید.
علائم over dose
- خوندیزی از بینی
- وجود خون در ادرار
- مدفوع تیره رنگ
- کبودی
- خون در مدفوع
- خونریزی غیرمعمول
- استفراغ حاوی خون یا به شکل تفالهی قهوه
چه اطلاعات دیگری باید بدانیم؟
تمام نوبتهایی که باید به پزشک مراجعه کنید را رعایت کنید. پزشک آزمایشهای خاصی را برای بررسی پاسخ بدن شما به هپارین تجویز میکند. ممکن است پزشک از شما بخواهد که مدفوع خود را از نظر وجود خون در آن با استفاده از آزمایش خانگی بررسی کنید.
قبل از انجام هر گونه آزمایش در آزمایشگاهها، به پزشک خود و پرسنل آزمایشگاه بگویید که از هپارین استفاده میکنید.
اجازه ندهید دیگران از داروهای شما استفاده کنند. هر سوالی در مورد نسخه خود دارید از داروساز خود بپرسید.
بسیار مهم است که فهرستی از تمام داروهای تجویزی و بدون نسخهای که مصرف میکنید، و همچنین محصولاتی مانند ویتامینها، مواد معدنی یا سایر مکملهای غذایی را داشته باشید. هر بار که به پزشک مراجعه میکنید یا در بیمارستان بستری میشوید، باید این فهرست را همراه داشته باشید. اینها اطلاعات مهمی است که باید در مواقع اضطراری همراه خود داشته باشید.
مترجم: شقایق مرتاضی
مطالعه صدها مطلب علمی در حوزه بیولوژی
آرشیو جدیدترین خبرهای روز دنیای بیولوژی