اطلاعات عمومی
وکتور یا ناقل چیست؟
وکتور یا ناقل چیست؟
در شبیه سازی مولکولی، ناقل یک مولکول DNA است که به عنوان وسیله نقلیه برای انتقال مصنوعی مواد ژنتیکی خارجی به سلول دیگری استفاده می شود، که نهایتا می توان آن را تکثیر و یا بیان کرد (به عنوان مثال فاژهای پلاسمید، کاسمید، لامبدا). وکتور حاوی DNA خارجی، DNA نوترکیب نامیده می شود. چهار نوع اصلی وکتور پلاسمیدها، وکتورهای ویروسی، کاسمیدها و کروموزوم های مصنوعی هستند. در بین آن ها، ناقلانی که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند، پلاسمیدها هستند که مانند دیگر وکتور های مورد استفاده در مهندسی؛ دارای مبدأ همانند سازی، یک سایت مولتی کلون و یک مارکر قابل انتخاب می باشند.
وکتور به طور کلی یک توالی DNA است که از یک محل الحاق (ترانسژن) و یک توالی بزرگتر تشکیل می شود که به عنوان بدنه اصلی وکتور عمل می کند. هدف از وکتوری كه اطلاعات ژنتيكي را به سلول ديگری منتقل مي كند، جدا كردن، تكثير و يا بيان قسمت الحاقی در سلول هدف است. وکتور هایی که می توانند برای شبیه سازی استفاده شوند، وکتورهای کلونینگ نامیده می شوند. برخی دیگر از وکتور ها، به طور خاص برای اهداف دیگر مانند رونویسی و بیان پروتئین طراحی شده اند. وکتور هایی که به طور خاص برای بیان تراریخته در سلول هدف طراحی شده اند، وکتور های بیانی نامیده می شوند و به طور کلی توالی پروموتری دارند که بیان ترانسژن را هدایت می کند. وکتور های ساده تری هم هستند که وکتور رونویسی نامیده می شوند و فقط قابلیت رونویسی را فراهم میکنند اما ترجمه نمی شوند. برخلاف وکتورهای بیانی، می توان آن ها را در سلول هدف تکثیر کرد اما بیانی نمیگیریم. از وکتور های رونویسی برای تقویت و رونویسی از قطعه الحاقی استفاده می شود.
دستکاری DNA به طور معمول بر روی وکتورهای E. coli انجام می شود که حاوی عناصر لازم برای جذب وکتور در E. coli است. وکتورها ممکن است عناصری داشته باشند که امکان نگهداری آنها را در ارگانیسم های دیگری مانند مخمر، سلول های گیاهی یا پستانداران فراهم می کند، به این وکتور ها ناقل شاتل گفته می شود. این وکتور ها دارای عناصر باکتریایی یا ویروسی هستند که ممکن است به ارگانیسم میزبان غیر باکتریایی منتقل شوند، با این حال وکتور های دیگری با عنوان وکتور های داخل ژنی نیز تولید شده اند تا از انتقال هرگونه ماده ژنتیکی از یک نوع بیگانه به میزبان جلوگیری کنند.
قرار دادن ناقل در سلول هدف در سلول های باکتریایی، ترانسفورمیشن و در سلول های یوکاریوتی، ترانسفکشن نام دارد. اگر از وکتور ویروسی استفاده شود ترانس داکشن نامیده می شود.
همچنین بخوانید
دوره کارآموزی مهندسی ژنتیک و کلونینگ
خدمات مهندسی ژنتیک و کلونینگ آزمایشگاه ژنیران
آزمایشگاه مهندسی ژنتیک و کلونینگ ژنیران
تفاوت اصلی وکتور های شاتل با باینری چیه؟
این مطلب را مطالعه کنید
با سلام
همه وکتور ها سنتتیک هستند?
سلام، خیر. برخی سنتتکیک و برخی دیگر غیر سنتتیک هستند
باسلام . مقاله ای هست درباره انتقال ژن . که درمورد وکتور توضیح داده همچنین روش های استخراج ژن .پرایمرها و روش های هضم آنزیم ها همینطور خصوصیات وکتور و ساخت سلول مستعد و همه اینارو توضیح داده . شما میتونید راهنمایی کنید کجا و چه سایتی میتونم این مقاله رو پیدا کنم یا اسم‌مقاله رو اگه میدونید و امکانش هست بهم بگید ممنون میشم
سلام دوست عزیز همه این موارد به جز طراحی پرایمر در دوره مهندسی ژنتیک ژنیران آموزش داده خواهد شد. طراحی پرایمر را میتوانید در دوره ژنتیک مولکولی آموزش ببینید. اما برای مطالعه مقالات میتوانید به سایت NCBI قسمت Pubmed مراجعه فروده و مقالات رایگان مطالعه فرمایید.
سلام وقت بخیر انواع ناقل های بیان ژن لطفا مطلب بفرستید ممنون میشم
سپاس‌گزارم