مقدمه‌ای بر تست MBC در میکروبیولوژی
آزمایش حداقل غلظت کشنده باکتری (MBC) یک آزمایش میکروبیولوژی است که برای تعیین کمترین غلظت یک عامل ضد میکروبی استفاده می‌شود که جمعیت باکتریایی را به طور کامل از بین می‌برد. این آزمایش برای ارزیابی خواص باکتری کشی (در مقابل باکتری‌ستاتیک) آنتی‌بیوتیک‌ها و ضد عفونی‌کننده‌ها ضروری است. این آزمایش به طور معمول در میکروبیولوژی بالینی، تحقیقات دارویی و آزمایش‌های حساسیت به آنتی‌بیوتیک‌ها انجام می‌شود.
اصل آزمایش MBC
آزمایش MBC پس از آزمایش MIC انجام می‌شود تا کمترین غلظت آنتی‌بیوتیکی را که منجر به مرگ باکتریایی می‌شود، شناسایی کند.
MIC (Minimum Inhibitory Concentration):
کمترین غلظت یک عامل ضد میکروبی که رشد باکتریایی را به طور قابل مشاهده مهار می‌کند.
MBC (Minimum Bactericidal Concentration):
کمترین غلظت که باکتری‌ها را به طور کامل از بین می‌برد (کاهش ≥99.9%).
معمولاً MBC چند رقت بالاتر از MIC است.
مواد و تجهیزات مورد نیاز
مواد شیمیایی و محیط کشت
- عامل ضد میکروبی (مثلاً محلول استوک آنتی‌بیوتیک)
- کلنی باکتری (مثلاً باکتری اشریشیا کلی یا استافیلوکوکوس اورئوس)
- محیط مولرهینتون براث (MHB) یا محیط مولر هینتون براث با تنظیم کاتیون (CAMHB)
- پلیت‌های مولرهینتون آگار (MHA) برای کشت
- سرم فیزیولوژی استریل برای رقیق‌سازی
تجهیزات
- انکوباتور
- سمپلر و سرسمپلر‌های استریل
- لوله‌های آزمایش استریل یا پلیت‌های 96 خانه
- اسپکتروفوتومتر، برای اندازه‌گیری جذب نوری
- شعله یا هود کلاس 2
مراحل گام به گام آزمایش MBC
مرحله 1: آماده‌سازی سوسپانسیون میکروبی
- سویه باکتریایی را انتخاب کنید (مثلاً استافیلوکوکوس اورئوس، اشریشیا کلی).
- یک کشت تازه باکتریایی را در محیط مولر هینتون براث آماده کنید و در دمای 37درجه به مدت 18 تا 24 ساعت انکوبه کنید.
- غلظت باکتریایی را به استاندارد مک‌فارلند 0.5 (معادل 1.5*10 8 CFU/mL) یا با استفاده از اسپکتروفوتومتر (OD600 ≈ 0.08–0.1) تنظیم کنید.
مرحله 2: انجام آزمایش MIC (روش رقیق‌سازی در براث)
قبل از تعیین MBC، آزمایش MIC برای شناسایی کمترین غلظت مهارکننده رشد باکتریایی ضروری است.
تعیین MIC:
- یک سری رقیق‌سازی سریالی را از عامل ضد میکروبی در محیط مولر هینتون براث آماده کنید
- 100 µL از هر رقیق‌سازی آنتی‌بیوتیک را به یک پلیت 96 خانه یا لوله‌های آزمایش اضافه کنید.
- به هر چاهک/لوله 100 µL از سوسپانسیون میکروبی استاندارد شده (~5 × 10⁵ CFU/mL) اضافه کنید.
- در دمای 37درجه به مدت 18 تا 24 ساعت انکوبه کنید.
- MIC را با شناسایی کمترین غلظتی که رشد باکتریایی قابل مشاهده نیست، تعیین کنید.
مرحله 3: انجام آزمایش MBC
- 10 µL از چاهک‌ها/لوله‌هایی که در بالا و در غلظت MIC قرار دارند را برداشته و روی پلیت‌های آگار مولرهینتون (MHA) کشت دهید.
- با استفاده از یک لوپ استریل به طور مساوی پخش کنید تا کلنی‌های باکتریایی به خوبی توزیع شوند.
- پلیت‌ها را در دمای 37درجه به مدت 24 ساعت انکوبه کنید.
- پلیت‌ها را برای رشد باکتریایی بررسی کنید:
اگر کلنی‌های باکتریایی ظاهر شوند، آن غلظت باکتری کش نیست.
کمترین غلظتی که هیچ رشد باکتریایی ندارد، MBC است (کاهش ≥99.9% باکتری‌ها).
تفسیر نتایج MBC
- اگر MBC = MIC باشد: آنتی‌بیوتیک در غلظت مهارکننده خود باکتری کش است.
- اگر MBC 2 تا 4 برابر MIC باشد: آنتی‌بیوتیک احتمالاً باکتری کش است.
- اگر MBC بیش از 4 برابر MIC باشد: آنتی‌بیوتیک باکتری‌ستاتیک است تا باکتری کش.
محدودیت‌های آزمایش MBC
- زمان‌بر بودن (نیاز به 24 تا 48 ساعت).
- کارآمدی کم در مقایسه با آزمایش‌های MIC خودکار مثلا ً VITEK، E-test
- برخی باکتری‌ها پس از قرار گرفتن در معرض آنتی‌بیوتیک‌ها به طور ضعیفی روی محیط جامد رشد می‌کنند، که منجر به مثبت یا منفی کاذب می‌شود.
کاربردهای آزمایش MBC
- آزمایش حساسیت به آنتی‌بیوتیک‌ها (تفکیک داروهای باکتری کش از باکتری‌ستاتیک)
- تحقیقات دارویی و میکروبیولوژی بالینی (توسعه آنتی‌بیوتیک‌های جدید)
- آزمایش ضد عفونی‌کننده‌ها و ضدعفونی‌کننده‌ها برای از بین بردن میکروب‌ها
نتیجه‌گیری
آزمایش MBC یک آزمایش حیاتی برای تعیین کمترین غلظت یک عامل ضد میکروبی است که باکتری‌ها را به طور کامل از بین می‌برد. این آزمایش پس از تعیین MIC انجام می‌شود و شامل زیر کشت روی آگار غیر انتخابی برای تأیید فعالیت باکتری کش است. اگرچه زمان‌بر است، اما اطلاعات ارزشمندی در مورد اثربخشی آنتی‌بیوتیک‌ها و رژیم‌های درمانی ارائه می‌دهد.
همچنین بخوانید:
