انجام staining عمومی و اختصاصی

علت اصلی رنگ‌آمیزی staining سلولی چیست؟
از آنجایی که سلول‌ها بی‌رنگ هستند برای مطالعه زیر میکروسکوپ باید رنگ شوند.
موادی که برای staining استفاده می‌شوند دو دسته هستند
1-رنگ های طبیعی
2-رنگ‌های مصنوعی

رنگ هماتوکسیلین
هماتوکسیلین یکی از رنگ‌های طبیعی است که از مغز درخت چوب قرمزی بدست می‌آید. رنگ هماتوکسیلین به تنهایی قادر به رنگ کردن نمی باشد و برای اینکه بتواند سلول را رنگ کند باید اکسید شود که این اکسیداسیون بواسطه مردانت ها انجام می شود.

مردانت
املاح فلزی دو یا سه ظرفیتی هستند که به رنگ متصل می شوند و قدرت رنگ آمیزی را افزایش می دهند.معروف ترین مردانت ها نمک های زاج آلومینیوم و پتاسیم و آهن را می توان نام برد. هماتوکسیلین انواع مختلفی دارد که پرکاربردترین آن ها هماتوکسیلین مایر و هاریس می باشد. رنگ هماتوکسیلین یک رنگ قلیایی است و هسته سلول را که اسیدی می باشد را رنگ می کند.

ائوزین
یک رنگ مصنوعی است از مشتقات بنزن محسوب می شوند. دو نوع رنگ ائوزین در دسترس می باشد رنگ ائوزین Y که کمی مایل به زرد می باشد و رنگ ائوزین B که مایل به آبی است . رنگ ائوزین Y در آزمایشگاه پاتولوژی محبوبیت بیشتری دارد. رنگ ائوزین رنگ اسیدی است و سیتوپلاسم قلیایی را رنگ می کند.

انواع رنگ آمیزی سلول
بسته به نوع بافت و نوع مطالعه از رنگ آمیزی های مختلف استفاده می شود رنگ آمیزی به دودسته زیر تقسیم می شود:
1- رنگ حیاتی که بدون اسیب به سلول و عملکرد آن سبب رنگ شدن سلول می شود مانند رنگ کریزیل برلیانت بلو و رنگ متیلن بلو
2- رنگ مصنوعی که سبب توقف اعمال حیاتی سلول می شوند و بر روی بافت‌های فیکس شده انجام می‌شود. مانند رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین و رنگ آمیزی سودان بلک
دسته بندی رنگ ها
1- رنگ آمیزی عمومی: عمومی ترین رنگ آزمایشگاه پاتولوژی رنگ هماتوکسیلین-ائوزین می باشد. این رنگ توانایی رنگ آمیزی همه اجزا سلولی از قبیل هسته، سیتوپلاسم، اندامک ها را دارا می باشد و تصویری واضح در زیر میکروسکوپ از سطح مقطع بافت رویت می شود.
2- رنگ آمیزی اختصاصی: هر رنگی غیر از رنگ هماتوکسیلین-ائوزین در آزمایشگاه پاتولوژی جزء رنگ اختصاصی محسوب می شود.
رنگ اختصاصی انواع مختلفی دارد که به اختصار چند نمونه توضیح داده می شود.
رنگ آمیزی تری کروماسون: از این رنگ برای رنگ آمیزی رشته های کلاژن در بافت همبند استفاده می شود و دو نوع رنگ آمیزی تری کروماسون وجود دارد .
الف: تری کروماسون 1: در رین نوع از تری ماسون که عمومی تر است هسته ها آبی تیره تا ارغوانی، سیتوپلاسم قرمز، عضلات قرمز، رشته کلاژن و موکوس سبز رنگ می شوند.
تری کروماسون 2: این روش برای شناسایی رشته های کلاژن در بافت هایی مانند پوست، قلب کاربرد دارد. در این رنگ آمیزی رشته های کلاژن آبی، هسته سیاه در یک زمینه قرمز مشاهده می شود.

رنگ آمیزی میلیگان تری کروم
این رنگ آمیزی بهترین روش برای تشخیص و تمایزعضله از بافت همبند می باشد.
در این رنگ آمیزی هسته و عضلات قهوه ای، رشته های کلاژن آبی رنگ و گلبول های قرمز نارنجی-قرمز رنگ می شوند.
رنگ آمیزی نقره:
از این رنگ برای staining رشته های رتیکولر استفاده می شود و پس از رنگ امیزی رشته های رتیکولر به رنگ سیاه رنگ می شوند.
رنگ آمیزی سلول های عصبی و اجسام نیسل:
از این روش برای شناسایی اجسام نیسل در سیتوپلاسم سلول های عصبی استفاده می شود.
اجسام نیسل، ذرات پلی ریبوزومی در سلول عصبی هستند که بصورت ذراتی در سیتوپلاسم سلول های عصبی پراکنده هستند که می توان این ذرات را با رنگ آنیلین بلو بصورت ذرات درخشان بنفش رنگ نمایش داد.
از رنگ کریسیل فاست ویوله برای رنگ امیزی اجسام نیسل و از رنگ هماتوکسیلین لیتیوم برای رنگ امیزی میلین استفاده می شود.
رنگ امیزی آهن
از این رنگ برای تخمین آهن بافتی (گرانباری آهن یا کمبود آهن) استفاده می شود که پس از رنگ آمیزی آهن اضافی به رنگ آبی-سبز(فیروزه ای) و بقیه اجزا سلولی به رنگ قرمز دیده می شوند.
رنگ آمیزی وون کوسا
جهت رنگ آمیزی ذخایر کلسیم استفاده می شود و پس از رنگ آمیزی کلسیم به رنگ قهوه ای تیره مایل به سیاه، هسته و سایر مواد ساختاری سلول به رنگ قرمز کورنگ دیده می شود.
رنگ آمیزی رایت گیمسا
از این رنگ برای رنگ آمیزی اسمیرهای خون محیطی و آسپیراسیون مغز استخوان استفاده می شود.

رنگ آمیزی چربی ها
برای رنگ امیزی چربی ها از روش های Oil red O staining و Sudan black B Staining استفاده می شود.
در روش اویل رد O چربی ها نارنجی قرمز و هسته ها آبی می شوند و در روش سودان سیاه B، چربی ها به رنگ سیاه دیده می شوند .
رنگ آمیزی کربوهیدرات ها
پلی ساکاریدها یا گلیکوژن ها گروهی از ترکیبات هستند که در فضای خارج سلولی وجود دارند . گلیکوژن تنها ترکیبی است که در محلول های فیکساتیو باقی می ماند . گلیکوژن به روش های مختلفی از جمله بست کارمین، PAS، آلیشین بلو رنگ می‌شود که پرکاربردترین آن ها PAS و آلیشین بلو می باشد
رنگ آمیزی PAS : در این روش گلیگوژن و پلی ساکاریدها به رنگ ارغوانی تا قرمز دیده می شوند . از محلول آبی پریودیک اسید شیف برای رنگ آمیزی قارچ ها استفاده می شوند که قارچ ها قرمز و سایر اجزا سلولی با رنگ افتراقی دیده می شوند.
رنگ آمیزی آلیشین بلو
آلیشین بلو یک رنگ اسیدی است . که برای تشخیص مخاط یا موسین اسیدی موجود در بافت های دستگاه گوارش استفاده می شود پس از رنگ آمیزی موسین ها به رنگ آبی فیروزه ای رنگ می شوند.