اطلاعات عمومی، ویکی ژن
گاسترولاسیون: تعریف، فرآیند، عوامل، پیامدها
فهرست مطالب
نمایش
گاسترولاسیون چیست؟
- مشخص‌ترین رویدادی که در هفته سوم بارداری رخ می‌دهد، گاسترولاسیون است.
- گاسترولاسیون فرآیندی است که طی آن سه لایه جوانه که پیش ساز تمام بافت‌های جنینی هستند.
- در حین گاسترولاسیون، دیسک جنینی دو لایه به دیسک جنینی سه لایه تبدیل می‌شود.
- تغییرات گسترده شکل سلول، بازآرایی، حرکت، و تغییرات در خواص چسب به فرآیند گاسترولاسیون کمک می‌کند.
- جنین در این مرحله گاسترولا نامیده می‌شود.
فرآیند گاسترولاسیون
- گاسترولاسیون با تشکیل رگه اولیه روی سطح اپی بلاست شروع می‌شود.
- در ابتدا، رگه به طور مبهم مشخص می‌شود، اما در یک جنین 15 تا 16 روزه، به وضوح به صورت یک شیار باریک با نواحی کمی برآمده در دو طرف قابل مشاهده است.
- انتهای سفالیک رگه، گره اولیه، از یک ناحیه کمی مرتفع در اطراف گودال اولیه کوچک تشکیل شده است.
- سلول‌های اپی بلاست به سمت رگه اولیه مهاجرت می‌کنند.
- به محض رسیدن به ناحیه رگه، آنها به شکل فلس در می‌آیند، از اپی بلاست جدا می‌شوند و زیر آن می‌لغزند. این حرکت به سمت داخل به نام invagination شناخته می‌شود.
- هنگامی که سلول‌ها داخل رحم شدند، برخی هیپوبلاست را جابجا می‌کنند و اندودرم جنینی ایجاد می‌کنند و برخی دیگر بین اپی بلاست و اندودرم تازه ایجاد شده قرار می‌گیرند و مزودرم را تشکیل می‌دهند.
- سلول‌های باقی مانده در اپی بلاست سپس اکتودرم را تشکیل می‌دهند.
- بنابراین، اپی بلاست، از طریق فرآیند گاسترولاسیون، منشأ همه لایه‌های زاینده است و سلول‌های این لایه‌ها، همه بافت‌ها و اندام‌های جنین را تشکیل می‌دهند.
هر یک از سه لایه زاینده (اکتودرم، مزودرم و اندودرم) بافت‌ها و اندام‌های خاصی را ایجاد می‌کند:
- اکتودرم جنینی باعث ایجاد اپیدرم، سیستم عصبی مرکزی و محیطی، چشم‌ها و گوش‌های داخلی، سلول‌های تاج عصبی و بسیاری از بافت‌های همبند سر می‌شود.
- آندودرم جنینی منبع پوشش‌های اپیتلیال دستگاه تنفسی و گوارشی (هضم) است، از جمله غدد باز شده به داخل دستگاه گوارش، و سلول‌های غده‌ای اندام‌های مرتبط مانند کبد و پانکراس.
- مزودرم جنینی همه ماهیچه‌های اسکلتی، سلول‌های خونی، پوشش رگهای خونی، تمام پوشش‌های عضلانی صاف احشایی، پوشش‌های سروزی تمام حفره‌های بدن، مجاری و اندام‌های دستگاه تناسلی و دفعی و بیشتر سیستم قلبی عروقی را ایجاد می‌کند.
- در بدن (تنه یا بالاتنه) به استثنای سر و اندام‌ها، منبع تمام بافت‌های همبند از جمله غضروف، استخوان‌ها، تاندون‌ها، رباط‌ها، درم و استروما (بافت همبند) اندام‌های داخلی است.
عوامل کنترل کننده روند گاسترولاسیون
- مهاجرت سلولی و کاتیون‌های اختصاصی توسط فاکتور رشد فیبروبلاست 8 (FGF8) کنترل می‌شود که توسط خود سلول‌های رگهای سنتز می‌شود.
- این فاکتور رشد با کاهش E-cadherin، پروتئینی که به طور معمول سلول‌های اپی بلاست را به یکدیگر متصل می‌کند، حرکت سلول را کنترل می‌کند.
- سپس FGF8 با تنظیم بیان براکیوری (T) کاتیون اختصاصی سلول را در مزودرم کنترل می‌کند.
گاسترولاسیون منجر به پیامدهای مهمی می‌شود:
- تشکیل بافت‌های جنینی به نام لایه‌های زاینده که شامل اندودرم، اکتودرم و مزودرم است. هر لایه بعداً به بافت‌ها و سیستم‌های اندام متفاوتی متمایز می‌شود.
- تشکیل روده جنینی یا آرسنترون.
- گاسترولاسیون شروع مورفوژنز (تشکیل فرم بدن) است.
- ظاهر شدن محورهای اصلی بدنه.
همچنین بخوانید:
مترجم: امید آهنگریان ابهری
